Tôi từng chứng kiến, khi kết thúc buổi họp, đi từ phòng làm việc ra thang
máy, họ đã chào nhau tới 7 lần. Cứ ra sân bay chứng kiến cảnh người Nhật
đưa tiễn nhau sẽ thấy, người quen đi khuất sau cổng rồi mà người đưa tiễn
vẫn cúi chào. Phát triển bền vững chính là cái đó. Chúng ta nói rất nhiều và
đưa ra không ít sáng kiến, tuy nhiên theo tôi, phải làm sao cho xã hội có sự
tự trọng, tương kính với nhau thì mới mong phát triển bền vững được.
Nhà báo Thu Hà: Vậy phải làm sao để người Việt Nam chúng ta có một xã
hội tương kính như thế?
TS. Nguyễn Tường Bách: Tôi có một bài viết, trong đó có ý, “hiện nay đất
nước chúng ta thiếu sự tương kính trong xã hội, mà có thừa sự vô cảm và
coi thường lẫn nhau. Tôi trông đợi nhiều vào nhà nước, vào giáo dục”. Bao
lâu rồi, nhưng xem ra vẫn chưa có cải thiện đáng kể.
Có anh bạn kể, cứ ra đường lớn thì thấy người ta chạy xe hung hăng, không
ai nhường ai, tranh giành dữ lắm... Nhưng cứ vào trong các ngõ hẻm, người
ta lại biết nhường nhịn nhau. Từ đó anh suy ra, phải chăng tâm lý của con
người bình thường vẫn còn rất “thiện”. Tôi rất muốn tin nhưng không chắc,
nếu chỉ dựa vào việc lái xe trên đường có nói lên được được tâm lý con
người hay không? Tuy nhiên, nếu nhìn vào các vấn đề như tham nhũng, hà
hiếp mà báo chí thường đưa tin thì đúng là có nhiều điều đáng lo ngại. Phải
làm sao để số người sẵn sàng làm cái ác ngày càng ít đi thì xã hội sẽ có
niềm tin, sẽ có tương kính.
TS. Alan Phan: Vốn xã hội phải dựa trên cơ sở đạo đức văn hóa, và văn
minh hài hòa. Đó mới là vấn đề quan trọng chứ không phải tài nguyên
nhiều hay ít, hay năm nay GDP sẽ tăng trưởng bao nhiêu, hay kinh tế toàn
cầu sẽ hồi phục hay tiếp tục suy thoái.
Luật sư Nguyễn Ngọc Bích: Cuộc sống sẽ tạo ra sự thay đổi. Không thể ù
lì mãi được.
TS. Nguyễn Tường Bách: Những thông tin mà chúng tôi có được đã xác
nhận những gì anh Bích vừa nói đó, hình như đã có sự chuyển hướng trong
giới lãnh đạo của chúng ta đối với nền văn hóa của đất nước. Tôi đã gặp rất
