Chúng tôi liên doanh với Magic Marker, xây dựng một nhà máy sản
xuất bút ở Trung Quốc. Tuy nhiên, dự án này không thành công. Đến
năm 1987, chúng tôi đưa Hartcourt lên sàn chứng khoán Mỹ để gây
vốn. Nhờ vậy, chúng tôi mua lại một công ty ở Mexico, chuyên cung
cấp hộp cáp tivi cho General Instrument, công ty con của Motorola.
Sản phẩm của chúng tôi chiếm 70% thị phần Hoa Kỳ, doanh thu rất
cao, nhưng phần lời không đáng kể, nếu không muốn nói là rất thấp.
Làm gia công ở đâu cũng vậy thôi, người ta chỉ trả cho mình một
khoản tiền đủ giúp mình tồn tại, để tiếp tục nai lưng ra làm.
Có vẻ như câu chuyện gia công đang được tái hiện tại Việt Nam. Gần đây,
một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng khối doanh nghiệp có vốn đầu tư nước
ngoài (FDI) đạt hiệu quả thấp nhất về hai phương diện: sử dụng lao động
và công nghệ?
Tôi nghĩ tình trạng dòng FDI đổ vào Việt Nam hiện nay cũng tương tự
như Trung Quốc cách nay 15 năm. Đó là một tiến trình mà mình phải
chấp nhận. Mối quan tâm duy nhất của các nhà đầu tư là hiệu quả của
đồng vốn. Khi công nghệ lạc hậu, nhân công giá rẻ không còn là lợi
thế cạnh tranh thì doanh nghiệp sẽ tự khắc phải điều chỉnh, tăng cường
đầu tư vào công nghệ và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Vốn
nước ngoài cần thiết cho nền kinh tế. Việc kiểm soát FDI, theo tôi, chỉ
nên căn cứ trên hậu quả từ hoạt động của doanh nghiệp đối với môi
trường. Đây cũng chính là cái giá Trung Quốc phải trả cho quá trình
tăng trưởng kinh tế của mình.
Ông có thể nói rõ hơn…
Tôi nghĩ nên tiếp cận những con số Trung Quốc công bố từ nhiều
phương diện. Thế giới rất ấn tượng với con số 2.000 tỉ đô la dự trữ
ngoại hối của Trung Quốc. Nhưng theo một bài báo mà tôi đọc cách
nay ít bữa, thì để khôi phục lại môi trường, quốc gia đông dân nhất
hành tinh này cần khoảng 2.500 tỉ đô la. Do đó, tiên lượng được cái
