ngồi dựa dưới gốc cây tay phe phẩy chiếc quạt và vẫn tưởng nhớ thời xa
xưa còn ở quê nhà... Họ nhớ đến vườn rau ao cá, nhớ đến những hàng dừa
xum xuê trái, nhớ đến những cây vú sữa trắng trước cửa nhà rồi thở dài ra
chiều tiếc nuối quãng thời gian đã qua.
- Ở Việt Nam thế mà vui bà nhỉ!
- Chứ còn gì nữa. Tôi nhớ mọi lần giờ này thằng Lài đang bò đôi tay mập
lên đầu tôi mò từng con chấy.
- Tưởng gì chứ nhớ thằng Lài bắt chấy thì tôi cũng phục bà thật. Ông cười
buồn trong khi đưa tay giết con kiến đang bò trên quần mình.
- Bộ không phải vậy sao? Gà bên mình ăn nó ngọt thịt.
- Bà có ăn được thịt gà đâu mà rộn.
- Ông này cứ chận họng người ta, cứ chưa nói hết câu thì ông lại bít lời. Bà
cười, làn da được dịp căng ra. Dễ chừng bà mập lên cũng phải mấy ký.
- Lời của bà ai mà bít được, ơ hay ăn với nói.
Bà biết chồng trêu nên cười ha hả, hàm răng màu vàng đục chưa rụng mất
cái nào.
- Dưới này khí hậu thế mà tốt, tôi hết cả bệnh đau lưng.
- Thì nóng có khác gì Việt Nam, với lại chỉ vài chục bước là ra tới bờ sông.
Nó khỏe là ở chỗ ấy.
- Vậy mà sao ông cứ một hai đòi về?
Ông Cửu không trả lời mà bắt đầu thở dài. Người ta bảo lá rụng về cội,
nước chảy về nguồn. Còn ông, cội nguồn, họ hàng, giòng tộc cũng chỉ một
phần. Tiếng gọi của quê cha đất tổ không đủ mãnh liệt làm ông bồi hồi xúc
cảm. Có một cái gì thật mơ hồ, thật nhẹ nhàng, không hình không sắc chỉ
thoáng lướt qua nhưng đủ cứa vào da thịt ông. Mỗi lúc ra vườn ông lại thấy
lòng nhói lên, mắt rưng rưng muốn khóc và cảm giác mất mát từ đâu tràn
tới. Phải rồi, nó từ luống rau bò qua giàn mướp và len lỏi trong các giậu
đậu đũa. Nó từ vồng đất xốp mới rắc phân bám trên những hạt non vừa nhú
mầm. Bây giờ thì ông chợt hiểu sự mơ hồ đó chính là cái dĩ vãng. Cái dĩ
vãng một mình làm chủ trong nhà, làm cột trụ của họ hàng anh em. Còn giờ
đây tuy ăn uống đầy đủ sung sướng nhưng nào có khác chuột rơi chĩnh gạo,
ăn no nằm kềnh ra đó, cứ ăn rồi lại ngủ. Ông bây giờ có khác gì kẻ tột cùng