cũng quyết đi hạng ba, mặc dù Bác khẩn khoản mời đồng
chí cứ đi hạng nhất cho khỏe khoắn. Đồng chí Xan Ca-ta-
da-ma là một người thợ nhiều nghề, đấu tranh đã nhiều,
lênh đênh không ít, tính rất kiên quyết, đồng thời rất hiền
lành.
Đến dự hội nghị, có nhiều đại biểu các nước thuộc địa, và
đại biểu mấy đảng cộng sản các nước đế quốc. Ở hội nghị,
Bác có gặp người chiến sĩ lão thành yêu nước là cụ Nê-ru
thân sinh của Thủ tướng Nê-ru.
Sau hội nghị ít lâu, Bác đi Thụy Sĩ, sang Ý để dần dần đi về
Tổ quốc.
Sang Xiêm, về Hương Cảng hợp nhất Đảng
“... Bác đáp tàu Nhật Bản đi sang Xiêm. Ở Xiêm, Bác giúp
kiều bào chỉnh đốn thêm những đoàn thể yêu nước, và tổ
chức thêm trường học dạy các trẻ em. Kiều bào Xiêm có thể
chia làm ba hạng. (A) là những đồng bào nghèo - số đông
từ hai tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị - sang Xiêm buôn bán
kiếm ăn. (B) là cháu chắt những đồng bào theo đạo Thiên
chúa bị triều đình Minh Mạnh và Tự Đức khủng bố chạy trốn
sang Xiêm. Những kiều bào này ở tập trung thành từng
xóm từng làng. Họ vẫn nói tiếng Việt Nam ăn mặc như
người Việt dù họ đã lấy quốc tịch Xiêm. (C) là những người
đã tham gia phong trào Văn thân ngày trước và phong trào
cách mạng ngày nay, bị thực dân Pháp khủng bố mà chạy
sang đây. Khi đông người thì ở tập trung từng xóm, ít người
thì ở xen lẫn với kiều bào cũ.
Nói chung, kiều bào đều đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau, nhớ
thương Tổ quốc, và căm thù thực dân. Có những cán bộ rất
