Từ Vân Nam – Tĩnh Tây về Pắc Bó
“… Thời kỳ Trung – Nhật chiến tranh, các đồng chí ta tập
trung nhiều về Vân Nam. Tôi lấy tên là Trịnh Đông Hải, làm
công nhân lái xe cho hãng dầu cù là Vĩnh An Đường, lấy
đồng lương nuôi các đồng chí hoạt động, đồng thời ngầm
mượn luôn cửa hiệu của hãng đó làm trạm liên lạc cho cách
mạng. Tháng 1-1940 có đồng chí Minh về trong nước mới
ra, nói Trung ương bảo đi tìm ông Trần.
Lúc đó tôi đã liên lạc được với chi bộ Đảng ta và chi bộ
Đảng cộng sản Trung Quốc ở Vân Nam. Thường gặp hai
đồng chí Trung Quốc, một đồng chí không biết là bí thư hay
là gì, một đồng chí là đồng chí Trần Phương, lúc đó gọi là
đồng chí Phùng, hiện nay phụ trách khu gang thép An Ninh
ở Vân Nam. Tôi tìm gặp các đồng chí Trung Quốc, hỏi có
biết ông Trần không ? Các đồng chí bảo có. Tôi rất vui
mừng. Lại hỏi : hiện nay ông ở đâu, thì các đồng chí nói ở
Hoa Bắc. Tôi nói : Trong nước muốn gặp ông ấy, viết thư
cho ông ấy về được không ? Các đồng chí bảo là được. Tôi
hỏi thêm : không biết ông ấy là Việt Nam hay là Trung
Quốc, thì các đồng chí cười, nên tôi không hỏi nữa.
Viết thư đưa đi rồi, nhưng không biết bao giờ ông đó về, tôi
nói với đồng chí Minh : Anh về nước thôi, chứ đợi thì biết
đến bao giờ ? Đồng chí Minh nói : ông này đã gửi thư về
nước, nhắn tìm ông ấy ở Long Châu, nhưng không tìm
được, nên nay phải cho giao thông đi tìm.
Gửi thư đi được ít lâu, một hôm vào cuối tháng 2-1940 có
một người đứng tuổi mặc âu phục, cổ cồn, cơ-ra-vát vào
hiệu Vĩnh An Đường hỏi bằng tiếng Trung Quốc : Có ai là
