khởi bất túc vi chính da?” Nhân kì thổ tục, vi thiết giáo cấm, châu nhân
thuận lại. Kì tục dĩ nam nữ chí tiền, ước bất thời thục, tử bản tương mâu, tắc
một vi nô tì. Tử Hậu dữ thiết phương kế, tất linh thục qui. Kì vưu bần lực
bất năng giả, linh thư kì dung túc tương đương, tắc sử qui kì chí. Quan sát
sử hạ kì pháp ư tha châu, tỉ nhất tuế, miễn nhi qui giả thả thiên nhân.
Hành, Tương dĩ nam vi tiến sĩ giả, giai dĩ Tử Hậu vi sư. Kì kinh thừa Tử
Hậu khẩu giảng chỉ hoạch vị văn từ giả, tất hữu pháp độ khả quan.
Kì triệu chí kinh sư nhi phục vi thứ sử dã, Trung sơn Lưu Mộng Đắc Vũ
Tích diệc tại khiển trung, đương nghệ Bá Châu. Tử Hậu khấp viết: “Bá
Châu phi nhân sở cư, nhi Mộng Đắc thân tại đường, ngô bất nhẫn Mộng
Đắc chi cùng, vô từ dĩ bạch kì đại nhân, thả vạn vô mẫu tử câu vãng lí”.
Thỉnh ư triều, tương bái sớ, nguyện dĩ Liễu dịch Bá, tuy trọng đắc tội, tử bất
hận. Ngộ hữu dĩ Mộng Đắc sự bạch thượng giả, Mộng Đắc ư thị cải thứ
Liên Châu (…)
Tử Hậu tiền thời thiếu niên, dũng ư vi nhân, bất tự quí trọng, cố tạ vi
công nghiệp khả lập tựu, cố tọa phế thoái. Kí thối hựu vô tương tri hữu khí
lực đắc vị giả thôi vãn, cố tốt tử ư cùng duệ, tài bất vi thế dụng, đạo bất
hành ư thời dã. Sử Tử Hậu tại đài tỉnh thời, tự trì kì thân, dĩ năng như tư mã
thứ sử thời, diệc tự bất xích; xích thời hữu nhân lực năng cử chi, thả tất
phục dụng bất cùng. Nhiên Tử Hậu xích bất cửu, cùng bất cực, tuy hữu xuất
ư nhân, kì văn học từ chương, tất bất năng tự lực dĩ trí, tất truyền ư hậu như
kim vô nghi dã. Tuy sử Tử Hậu đắc sở nguyện, vi tướng tướng ư nhất thời,
dĩ bỉ dịch thử, thục đắc thục thất, tất hữu năng biện chi giả.
Tử Hậu dĩ Nguyên Hòa thập tứ niên thập nhất nguyệt bát nhật tốt, niên tứ
thập thất. Dĩ thập ngũ niên thất nguyệt thập nhật qui táng. Vạn niên tiên
nhân mộ trắc (…) Minh viết: “Thị duy Tử Hậu chi thất, kí cố kí an, dĩ lợi kì
tự nhân”.
DỊCH NGHĨA
BÀI MINH
