ÉN LIỆNG TRUÔNG MÂY - TẬP 4 - Trang 203

Nguyễn Nhạc cũng cảm thấy hào hứng với đề tài này nên nói:
- Một dải đất từ sông Gianh vào tới Gia Định, Hà Tiên mênh mông trù phú
như vậy cũng đủ để trở thành cương thổ của một quốc gia riêng rồi. Hãy
nhìn lại xem, đế quốc Chiêm Thành ngày xưa cương thổ của họ có được
bao nhiêu đâu? Tôi đồng tình với họ về việc này đấy.
Nguyễn Huệ đưa tay vẹt mớ tóc quăn rơi xuống trước trán, sắc mặt hơi đỏ
lên hỏi:
- Như thế thì bố Lạc Long, mẹ Âu Cơ và câu chuyện trăm con sinh ra trong
cùng một bọc trăm trứng mà thầy đã dạy chúng con bây giờ phải kể lại làm
sao để hợp với sự phân chia này đây? Hai chữ “đồng bào” từ nay còn sử
dụng cho người dân Âu Lạc ở cả hai miền được nữa không, thưa thầy, thưa
anh cả?
Giáo Hiến nghe Nguyễn Huệ lập luận như thế thì mừng thầm trong bụng.
Từ lâu ông đã chú ý đến cậu học trò nhỏ hay tò mò và rất hiếu học này. Huệ
luôn thẳng thắn nêu ra những vấn đề, đặt ra những câu hỏi hóc búa khiến
ông vừa ngạc nhiên vừa thích thú, dù lắm khi những câu hỏi đó đã đẩy ông
vào thế bí. Ông thấy Nguyễn Nhạc tán đồng còn Nguyễn Huệ thì phản đối
nên không muốn đào sâu thêm sự bất đồng chính kiến này nữa. Ông tìm
cách kết thúc vấn đề:
- Dù sao thì nhà Thanh cũng không chấp thuận nên việc phân chia thành
hai quốc gia đã không còn là vấn đề để bàn cãi nữa.
Nguyễn Huệ nghe vậy liền xoay hướng sang chuyện khác.
- Thưa thầy, lúc nãy thầy nói cuộc nổi dậy mà chỉ dựa vào đám dân cùng
khổ hay những người hiệp sĩ võ biền nhưng không có đám sĩ phu tiếp tay
thì cầm chắc sự thất bại đến sáu, bảy phần. Rồi thầy lại nói một cuộc cách
mạng mà không có kẻ sĩ giúp đỡ thì chỉ là cuộc bạo loạn, cuối cùng cũng sẽ
đưa đất nước đi đến một vực thẳm khác. Nhưng nếu như có một vị lãnh đạo
thật kiệt xuất đứng ra lãnh đạo đám dân cùng khổ và các tay võ biền kia thì
có thể biến cuộc bạo loạn thành cuộc cách mạng toàn diện được không?
Giáo Hiến trả lời một cách thận trọng:
- Có chứ. Đó là trường hợp của những siêu nhân. Có điều, trên thế gian này
rất hiếm siêu nhân. Vả lại, dù có bậc siêu nhân thì vị đó cũng sẽ không thể