Bóp méo phản hồi
Nhiều quan chức thừa nhận rằng thông tin về dư luận mà các nhà lãnh đạo
và quan chức Trung Quốc biết được qua Hoàn cầu Thời báo và Internet đã
bị bóp méo theo hướng chủ nghĩa dân tộc cực đoan hơn. Hoàn cầu Thời báo
thu hút độc giả bằng cách thổi phồng những mối nguy cơ từ Nhật, Đài Loan
và Hoa Kỳ. Và ở Trung Quốc cũng như phương Tây, những người bày tỏ
chính kiến trên mạng thường có xu hướng cực đoan. Những người ôn hòa
hơn không bày tỏ cảm xúc một cách gay gắt như thế và có thái độ dè dặt khi
đưa ra quan điểm của họ. Ở Trung Quốc, đưa chính kiến lên mạng còn mang
lại mối nguy bị Đảng trả thù.
Những sinh viên mà tôi có dịp trò chuyện ở những trường đại học danh
tiếng – Đại học Bắc Kinh, Đại học Thanh Hoa và Đại học Ngoại giao Trung
Quốc, nơi chuyên đào tạo các nhà ngoại giao Trung Quốc – nói rằng mặc dù
họ dành hàng tiếng đồng hồ để đọc các bình luận từ những diễn đàn trên
mạng, họ chưa bao giờ dám đưa bình luận của mình lên vì sự nghiệp của họ
có thể tan tành nếu bị các cơ quan Đảng phát hiện ra. Quy định các cá nhân
tham gia diễn đàn trên mạng phải sử dụng tên thật càng làm cho việc này
nguy hiểm.
Tại sao Đảng Cộng sản và chính phủ Trung Quốc lại quan tâm quá mức
đến những quan điểm bài ngoại cực đoan vốn chiếm phần lớn các bản tin và
diễn đàn trên mạng như vậy khi họ biết rằng đây không phải là những quan
điểm tiêu biểu? Một lý giải có lẽ nằm ở bản chất chính trị của các quốc gia
chuyên chế. Chính trị gia ở các nền dân chủ phụ thuộc vào những cuộc thăm
dò dư luận với các mẫu được lựa chọn một cách khoa học vì họ cần biết số
đông cử tri đang nghĩ gì để có thể thắng cử. Nhưng những chính trị gia ở các
nước chuyên chế như Trung Quốc không phải lo lắng về việc thất cử. Ngược
lại, sự nghiệp chính trị của họ lại phụ thuộc vào việc quan tâm đến những
người có suy nghĩ cực đoan và có thể xuống đường biểu tình. Những đối
tượng sẵn sàng mạo hiểm mạnh miệng trên mạng là những người nhiều khả
