trọng và có thể trình lên các lãnh đạo cao cấp nhất. Những công chức giáo
dục phải báo cáo về thái độ của sinh viên. Những viên chức ngoại giao cũng
đi ra ngoài Bắc Kinh để diễn thuyết và tìm hiểu dư luận xã hội, giống như
các viên chức của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ.
Tuy nhiên, ngày nay, các công chức có nhiều thông tin hơn về dư luận
quần chúng trực tiếp từ truyền thông đại chúng và Internet, cũng như thư tay
hay thư điện tử. Họ ít phụ thuộc hơn vào các thông tin đã qua bộ lọc của bộ
máy quan liêu, những người trước đây giống như tai mắt của họ và có thể
chỉ cung cấp những thông tin phiến diện cốt làm họ hài lòng. Thông tin nắm
trực tiếp sống động, đáng tin cậy hơn và có ảnh hưởng rõ nét hơn. Dựa trên
những thông tin phản hồi từ truyền thông và Internet, các công chức tin rằng
quan điểm chủ nghĩa yêu nước ngày càng mãnh liệt và nhanh chóng lan
rộng. Bức tranh này tạo ra bối cảnh chính trị cho họ hoạch định chính sách.
(Giang Trạch Dân, trong một bài phỏng vấn trên tờ New York Times năm
2001, nói rằng bản thân ông không lướt mạng vì ông cảm thấy khó khăn khi
sử dụng chuột. Nhưng ông tìm hiểu quan điểm dư luận qua các thông cáo
báo chí và điện thoại từ những “những mối quan hệ bạn bè cá nhân, chẳng
hạn một công dân, người… có lẽ đã từng làm việc với ông bốn mươi năm
trước”, và từ “các giáo sư, kỹ sư, và bạn bè thuộc nhiều ngành nghề khác
nhau.”)
Các quan chức trong Bộ Ngoại giao thích kể đi kể lại giai thoại người dân
gửi cho họ những viên canxi để khuyến khích họ thẳng lưng hơn khi đứng
lên chống lại Hoa Kỳ. Câu chuyện này có lẽ chỉ là bịa đặt, một chuyện
hoang đường chốn quan trường được sáng tác ra để làm đối trọng với trò
tranh luận thường thấy của người Mỹ luôn phải tính đến áp lực từ Quốc hội.
Nhưng nó cũng phản ánh một thực tế mới về việc hoạch định chính sách đối
ngoại có tính đến dư luận xã hội trong nước.
Theo các quan chức ngoại giao, vấn đề mà dư luận có ảnh hưởng lớn nhất
là chính sách đối với Nhật Bản. Bản thân những nhà ngoại giao phụ trách
các vấn đề Nhật Bản ở Vụ Châu Á của Bộ Ngoại giao cũng đọc những chỉ
trích Nhật Bản gay gắt trên mạng. Năm 2003, một công nhân xây dựng bị
