Chủ nghĩa đa phương và vai trò của Hoa Kỳ ở
châu Á
Việc nhấn mạnh chủ nghĩa đa phương của Trung Quốc là một thách thức
tiềm ẩn đối với Hoa Kỳ với tư cách một siêu cường đang làm bá chủ tại khu
vực châu Á-Thái Bình Dương và trên thế giới qua hệ thống các quan hệ
đồng minh song phương của nó. Một chuyên gia nhận định: “Hội nhập với
Đông Á đặt Trung Quốc vào vị trí mạnh hơn trong quan hệ với Hoa Kỳ.”
Được bao bọc bởi các nước láng giềng thân thiện sẽ tạo cho Trung Quốc
một vùng đệm an toàn trước sức ép của Hoa Kỳ.
Thêm vào đó, tầm nhìn của Trung Quốc về một cộng đồng an ninh đa
phương tại châu Á tạo ra một hệ thống khác cạnh tranh với trật tự đồng minh
kiểu “trục bánh xe và nan hoa” do Hoa Kỳ dẫn dắt mà nan hoa là Nhật Bản,
Hàn Quốc, Úc và Thái Lan. Tại Diễn đàn Bác Ngao năm 2002, trả lòi câu
hỏi về quan điểm của Trung Quốc trước sự phát triển mạnh mẽ của các tổ
chức đa phương khác nhau trong khu vực, Thủ tướng Chu Dung Cơ đáp:
“Các tổ chức khu vực giống như đường sắt, máy bay và tàu thủy. Chúng có
thể cạnh tranh. Nếu người ta không thích, chúng không nhất thiết phải đến.”
Nếu các nước châu Á tin rằng một cộng đồng an ninh khu vực có thể giải
quyết nhu cầu an ninh của họ tốt hơn hệ thống đồng minh của Hoa Kỳ, thì
theo thời gian, hệ thống lấy Hoa Kỳ làm trung tâm này sẽ tiêu vong, và Hoa
Kỳ sẽ phải hòa mình vào xu hướng đa phương nếu không muốn bị ra rìa
trong khu vực.
Trung Quốc tránh thách thức vị trí bá chủ của Hoa Kỳ một cách trực diện.
Các mục tiêu của Trung Quốc được miêu tà bằng một uyển ngữ hoa mỹ
chính thức là “đa cực”, giúp thu hẹp khoảng cách giữa Hoa Kỳ và các cường
quốc lớn khác như Trung Quốc (nhưng tất nhiên không bao hàm Nhật Bản).
Tại khu vực châu Á, một số chuyên gia học thuật Trung Quốc - và hầu hết
