giới quân sự - ủng hộ nỗ lực đẩy quân đội Hoa Kỳ ra khỏi các căn cứ quân
sự tại Nhật Bản và Hàn Quốc vì các lực lượng của Hoa Kỳ được sử dụng để
kiềm chế Trung Quốc và chia rẽ Đài Loan khỏi Đại lục. Trong khi nhiều
người khác lại nhận định rằng bên cạnh Đài Loan, sự hiện diện của Hoa Kỳ
còn giúp ổn định bán đảo Triều Tiên và ngăn chặn Nhật Bản trở lại thành
một cường quốc quân sự độc lập.
Chính phủ Trung Quốc chưa bao giờ đi theo phiên bản châu Á của Học
thuyết Monroe nhằm cố giữ Hoa Kỳ tránh xa các nước láng giềng của nó.
Trưong Uẩn Lĩnh cho tôi hay: “Trung Quốc và tất cả các nước châu Á muốn
tìm cách để Hoa Kỳ tham dự, đặc biệt là trong lĩnh vực an ninh. Nó giống
như mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương.” Trung Quốc không ép Singapore
hay Thái Lan phải ngăn hải quân Hoa Kỳ sử dụng căn cứ của họ hay ủng hộ
các nhóm ở Nhật Bản và Hàn Quốc muốn gạt bỏ các căn cứ quân sự của
Hoa Kỳ.
Chính phủ Trung Quốc vẫn tiếp tục đưa ra những thông điệp nước đôi về
mục tiêu đẩy Hoa Kỳ ra khỏi châu Á. Khi Bộ trưởng Ngoại giao Đường Gia
Triền nói với Ngoại trưởng Colin Powell trong một cuộc gặp riêng năm
2001 rằng Trung Quốc không muốn đẩy Hoa Kỳ ra khỏi Đông Á,
Washington coi đó là một bước tiến lớn. Thứ trưởng Ngoại giao Vương
Nghị, trong bài phát biểu tại một hội thảo quốc tế mà tôi tham dự năm 2003
đã công khai nói rằng: “Trung Quốc muốn thấy Hoa Kỳ đóng một vai trò
tích cực và xây dựng trong khu vực.” (Bộ sậu của Vương nhận ra tính nhạy
cảm của vấn đề nên quả quyết rằng phát ngôn của Vương không mang tính
chính thức, nhưng cá nhân Vương vẫn cho phép tờ Hoàn cầu Thời báo đăng
tải phát ngôn của mình.) Gần đây hơn, Vương, giờ là đại sứ tại Tokyo, nói
lại rằng Trung Quốc “tôn trọng sự thật khách quan rằng Hoa Kỳ có ảnh
hưởng truyền thống trong khu vực và có lợi ích thiết thực tại đây”.
Mặc dù vậy, Trung Quốc từ chối đề nghị được tham gia Tổ chức Hợp tác
Thượng Hải của Hoa Kỳ với tư cách là quan sát viên. Nga, chứ không phải
Hoa Kỳ, được tham gia với tư cách quan sát viên tại Hội nghị Đông Á năm
2005. Và Trung Quốc đã không mời Hoa Kỳ quan sát các cuộc tập trận
