Các nhà lãnh đạo mới do dự
Theo các chuyên gia nghiên cứu chiến lược của Trung Quốc, cả Hồ Cẩm
Đào và Ôn Gia Bảo đều không có những “hành trang cảm xúc” mà Giang
Trạch Dân đã từng có đối với Nhật Bản, và họ mong muốn chứng tỏ với các
đồng nghiệp trong giới tinh hoa chính trị rằng họ có thể xử lý mối quan hệ
phức tạp này một cách khéo léo hơn Giang đã từng làm. Họ đã nhậm chức
với kế hoạch đưa “tư duy mới” này thành chính sách chính thức. Nhưng
những phản ứng dữ dội trên mạng đối với hai bài báo trên tờ tạp chí có uy
tín Chiến lược và Quản lý vào năm 2002 và 2003 đã làm họ tạm ngưng kế
hoạch này. Tác giả Mã Lập Thành, trong bài “Tư duy mới về các mối quan
hệ với Nhật Bản, sự lo ngại của người dân ở Trung Quốc và Nhật Bản”, đã
chỉ trích tính bài ngoại lan tràn ở Trung Quốc trong những năm 1990, và lập
luận rằng Trung Quốc cần phải có cách tiếp cận chín chắn hơn và tự tin hơn
đối với Nhật Bản. 60 năm sau chiến tranh, đã đến lúc Trung Quốc cần phải
để lịch sử sang trang. Ông Mã nói, Trung Quốc cần hiểu nguyện vọng của
Nhật Bản muốn trở thành một cường quốc bình thường, cả về chính trị và
quân sự. Bài viết của Thời Ân Hoằng với nhan đề “Trung Quốc-Nhật Bản
nối lại quan hệ hữu nghị và ‘cuộc cách mạng ngoại giao’“ lập luận, sự thù
ghét lẫn nhau ngày càng tăng giữa người dân Trung Quốc và Nhật Bản là
mối nguy hiểm đối với an ninh của Trung Quốc. Lợi ích quốc gia của Trung
Quốc buộc chính phủ Trung Quốc phải tăng cường quan hệ với Nhật Bản
bằng nhiều cách, trong đó có việc khép lại quá khứ và ủng hộ việc Nhật ứng
cử làm thành viên chính thức của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc. Cải
thiện quan hệ với Nhật Bản sẽ cải thiện vị thế của Trung Quốc trong tương
quan với Hoa Kỳ. Thời Ân Hoằng là một giáo sư, song vì Mã Lập Thành lại
là một biên tập viên cao cấp của một cơ quan Đảng Cộng sản, tờ Nhân dân
Nhật báo, do đó, bài báo của ông được coi là một “mồi thử lửa” từ phía các
