Dư luận Trung Quốc
Một nghiên cứu khoa học đáng tin cậy được tiến hành với các công dân
Bắc Kinh trong giai đoạn từ năm 2000 đến 2003 chỉ ra rằng, người dân ác
cảm với Nhật Bản nhiều hơn là với Hoa Kỳ, trong đó mối ác cảm với Nhật
mạnh mẽ và dàn đều trong toàn bộ dân chúng, ít chịu tác động của các yếu
tố thu nhập, tuổi tác hoặc giới tính hơn so với mối ác cảm với Hoa Kỳ. Thái
độ thù địch với Nhật Bản đã tăng lên trong những năm gần đây, theo kết quả
của các cuộc điều tra do Viện Nghiên cứu Nhật Bản thuộc Viện Khoa học
Xã hội Trung Quốc tiến hành trên toàn quốc. Năm 2002, 43,3% số người
tham gia nói rằng họ có cảm giác không thân thiện với Nhật Bản. Đến 2004,
con số này đã tăng lên 53,6%. Điều thú vị là tỉ lệ người nói rằng họ “trung
lập” rất cao, và tỉ lệ những người nói rằng họ thân thiện với Nhật rất thấp.
Các nhà nghiên cứu giải thích rằng khi quan hệ với Hoa Kỳ cáng thẳng,
người dân vẫn sẵn sàng nói rằng họ “thân thiện” với Hoa Kỳ. Nhưng ngay
cả khi quan hệ Trung Quốc với Nhật Bản tương đối tốt, người ta vẫn lưỡng
lự khi nói là mình “thân thiện” với Nhật.
Phần lớn những cảm xúc thù ghét Nhật Bản là chân thật và mang nguồn
gốc lịch sử. Đặc biệt những người trẻ tuổi thường tìm một lý do mang tính
lý tưởng, thay thế cho các giá trị cộng sản mà họ đã từ bỏ và tiến tới chủ
nghĩa trọng thương đang xâm chiếm xã hội Trung Quốc ngày nay. Tuy
nhiên, quan điểm chính trị đúng đắn cũng là một yếu tố. Bất kỳ chính trị gia
nào ủng hộ việc gạt các vấn đề lịch sử giữa hai nước sang bên lề đều cảm
thấy tốt nhất mình nên bắt đầu bằng việc đổ lỗi cho Nhật Bản đã gây ra mọi
vấn đề từ lúc đầu, và lập luận rằng bằng cách gây ra những phản ứng dân tộc
chủ nghĩa quá mức, Nhật Bản đang cố gắng đánh lạc hướng Trung Quốc
khỏi mục tiêu ưu tiên là tự cường. Sức ép xã hội thích ứng với đường lối chủ
nghĩa dân tộc cũng chú trọng quan hệ với Hoa Kỳ và Đài Loan, nhưng đối
với Nhật Bản vẫn là mạnh nhất. Không chỉ các chính trị gia cảm thấy các
