sức ép này. Một công dân mạng trẻ mà tôi phỏng vấn nói rằng, khi bạn đăng
một ý kiến trên mạng liên quan đến Nhật Bản, đầu tiên bạn phải viết là bạn
ghét Nhật Bản đến mức nào, nếu không người quản lý mạng sẽ “đuổi” bạn
ra ngoài. Một số người nói với tôi ngay sau các cuộc biểu tình tháng Tư năm
2005 rằng sức ép xã hội sẽ làm cho họ cảm thấy nhụt chí khi mua các thiết
bị điện tử gia dụng chủ yếu của Nhật Bản hoặc là đi du lịch Nhật Bản. Một
gia đình đã hủy chuyến đi nghỉ vào tháng Năm đến khu Disneyland của
Tokyo. Một người khác nói, mặc dù vẫn dự định đi thăm Nhật Bản, cô ấy sẽ
không nói với ai về điều này. Gần hai năm sau khi các cuộc biểu tình diễn
ra, nhiều sinh viên đại học nói rằng, nếu họ có quyền được lựa chọn, họ sẽ
không mua các sản phẩm của Nhật. Một số khác thừa nhận, như một sinh
viên đã nói: “Trung Quốc đang trong một tình trạng đáng xấu hổ. Chúng ta
không thể sống thiếu các sản phẩm của Nhật.”
Tôi có phương pháp phi khoa học riêng để so sánh các quan điểm của
người dân Trung Quốc đối với Nhật Bản, Đài Loan và Hoa Kỳ. Mỗi khi tôi
nói chuyện với thính giả là các sinh viên Trung Quốc, các quan chức địa
phương, hoặc các nhà báo, tôi thường đưa ra câu hỏi là liệu chính sách của
Bắc Kinh đối với từng nước nói trên là “quá mạnh”, “quá yếu”, hoặc là “vừa
phải”, và đề nghị mọi người trả lời bằng cách giơ tay. Kết quả thường xuyên
là số người chỉ trích chính sách của chính phủ đối với Nhật Bản “quá yếu”
luôn nhiều hơn số người chỉ trích chính sách của Trung Quốc đối với Đài
Loan hay Hoa Kỳ là yếu.
Một cuộc thăm dò ý kiến tiến hành vào mùa hè năm 2005 với đối tượng là
giới trẻ cho thấy, hơn một nửa số tham gia nói rằng họ ghét hoặc không
thích Nhật Bản. Gần 80% nói rằng, họ chưa từng gặp người Nhật nào. Hơn
60% cho biết, ý kiến của họ về Nhật Bản được hình thành thông qua báo chí,
ti vi và
Internet. Ba nhân vật Nhật Bản mà thanh niên Trung Quốc quen thuộc
nhất là Thủ tướng Junichiro Koizumi, và hai nhà lãnh đạo quân sự thời
Chiến tranh Thế giới II, những người sau này bị kết tội là tội phạm chiến
tranh, gồm Tướng Hideki Tojo và Đô đốc Hải quân Yamamoto Isoroku.
