Thu hút ngoại lực,
phát huy nội lực
M
ột nước chỉ có thể phát triển kinh tế nhanh khi thực sự mong muốn
điều đó và biết dựa vào chính sức lực của mình. Tự lực để phát triển kinh tế
là mong muốn chính đáng, thể hiện lòng tự trọng dân tộc. Tuy nhiên, trong
bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu - khi mà không nước nào có thể đứng
ngoài dòng chảy kinh tế thế giới - tinh thần tự lực, tự cường đòi hỏi sự khéo
léo vận dụng, tranh thủ những cơ hội và nguồn lực từ bên ngoài để phát
huy, tích tụ và tăng trưởng nội lực. Điều đó không có nghĩa là ỷ lại. Trong
những thập niên 60, 70, các nước nghèo cần vốn từ bên ngoài để tài trợ cho
tăng trưởng. Thực tế cho thấy những nước nhận đồng vốn dưới hình thức
viện trợ không hoàn lại luôn luôn có thành tích tăng trưởng kinh tế kém cỏi
hơn rất nhiều so với những nước nhận đồng vốn dưới hình thức tín dụng và
sẵn sàng hoàn trả. Rõ ràng là những nước vay trả sòng phẳng có tinh thần
tự trọng cao, có quyết tâm và trách nhiệm cao hơn và do đó đạt được thành
tựu kinh tế tốt hơn.
Quá trình phát triển kinh tế cũng đồng thời là quá trình tích tụ và tăng
trưởng các nguồn nội lực như vốn, kỹ năng lao động, công nghệ. Các nước
nghèo thường bị vướng vào một vòng lẩn quẩn: thu nhập thấp, tích lũy thấp
dẫn đến thiếu vốn đầu tư, vốn đầu tư thấp dẫn đến không phát triển được
nông nghiệp, không nâng cao được thu nhập của người lao động, thu nhập
thấp lại dẫn đến tích lũy thấp... Giải pháp hợp lý là tạo môi trường kinh tế
thuận lợi để hấp dẫn đầu tư nước ngoài. Tuy nhiên, đầu tư nước ngoài sẽ
không thay thế cho đầu tư trong nước. Nó cần đóng vai trò như chất xúc
tác, làm khơi dậy và tăng trưởng các nguồn đầu tư bên trong. Các nhà máy
công nghệ cao được xây dựng bởi vốn đầu tư nước ngoài có thể làm phát
triển một loạt xí nghiệp sử dụng công nghệ thấp trong nước từ lĩnh vực
công nghiệp phụ trợ, xây dựng cơ sở hạ tầng, cung ứng nguyên liệu, bán
