nước nghèo. Những phản ứng như thế giữa các siêu cường kinh tế thường
rất quyết liệt. Chào mừng Tổng thống Mỹ đắc cử Bill Clinton, Thủ tướng
Nhật Mizayawa nhắc nhở: “Hy vọng chính quyền mới của Mỹ sẽ có một
thái độ dứt khoát chống lại chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch để duy trì hệ thống
tự do mậu dịch của thế giới”. Nhưng đó là lời khuyến dụ của những kẻ
đang thắng thế trên mặt trận mậu dịch.
Hiện nay, chưa có tự do mậu dịch trên phạm vi toàn cầu. Nếu có, sẽ
không có chiến tranh kinh tế, như kiểu chiến tranh trợ giá nông phẩm vừa
xảy ra giữa Mỹ và Tây Âu. Các siêu cường kinh tế không ngừng tấn công
lẫn nhau và tấn công các nước đang phát triển trong khi phòng thủ mậu
dịch rất chặt chẽ. Các khối mậu dịch đang hình thành khắp nơi trên thế giới
với đặc điểm là mậu dịch giữa các nước trong khối là tự do còn mậu dịch
giữa các khối sẽ bị kiểm soát. Tây Âu đang trên tiến trình xây dựng Ngôi
Nhà Chung Châu Âu, một khối mậu dịch hùng mạnh nhất thế giới từ trước
tới nay. Mỹ đang củng cố khối mậu dịch tự do Bắc Mỹ NAFTA (North
American Free Trade Area). Trước những diễn biến đó, vào tháng 10 năm
1992 các nước ASEAN đã thành lập khu mậu dịch tự do AFTA (Asean
Free Trade Area), bắt đầu có hiệu lực kể từ đầu năm 1993.
Bảo hộ mậu dịch trong điều kiện mở cửa buộc chúng ta phải tính đến
việc gia nhập khối mậu dịch để nhờ vào những ưu thế của nó. Nhưng cũng
không thể không lợi dụng các mối quan hệ song phương sẵn có, nhất là mối
quan hệ với Đông Âu và Liên Xô cũ, và tích cực tham gia vào các hiệp ước
mậu dịch quốc tế, xem đó như những cửa ngõ khác để đưa sản phẩm của ta
thâm nhập thị trường quốc tế một cách đường hoàng chính thức.
TẠO RA LỢI THẾ QUYẾT ĐỊNH
Muốn bước ra ngoài, phải xây dựng được lợi thế so sánh cho mình.
Trong thế kỷ XXI, lợi thế so sánh sẽ do con người tạo ra. Sức mạnh trí tuệ
là yếu tố có tính chất quyết định chiến thắng trong cuộc chiến tranh kinh tế.
Nhà nghiên cứu chiến lược kinh tế người Mỹ Lester Thurow nhận định “lao
