Bản và Hàn Quốc, nhưng nếu tiết kiệm được thực hiện dưới hình thức tàng
trữ (hoarding) như cất giữ tiền, vàng trong két sắt hay chôn giấu dưới nền
nhà, thì lại cực kỳ nguy hiểm và có tác hại to lớn đến nền kinh tế. Tiết kiệm
theo kiểu đó còn tệ hại hơn cả việc tiêu xài hoang phí, vì đồng tiền tiêu xài
có thể tạo công ăn việc làm, tạo thu nhập cho người khác, còn đồng tiền cất
giữ dưới nệm chỉ mang lại hiệu quả âm đối với nền kinh tế.
Tại một nước nông nghiệp, tâm lý trữ vàng là phổ biến. Phá vỡ tắc nghẽn
này không hề dễ dàng, nó cần nhiều biện pháp phối hợp thực hiện đồng bộ
trong thời gian lâu dài. Giáo dục, tiến trình hội nhập nông thôn thành thị,
một hệ thống ngân hàng rộng rãi có mạng lưới đến tận thôn xã, cung ứng
các dịch vụ ngân hàng tốt, có uy tín cùng với một chính sách lãi suất hấp
dẫn, một nền tảng pháp lý với những cơ chế được thiết lập để bảo vệ an
toàn tiền gửi của người dân, một đồng bạc được ổn định trong mối tương
quan với vàng và ngoại tệ... là những biện pháp thiết yếu phải được áp
dụng nhằm khắc phục tâm lý trữ vàng và đô la.
Muốn đưa những đồng tiền tạm thời nhàn rỗi vào ngân hàng, kể cả đồng
đô la, phải có một hệ thống thanh toán tốt. Một số lượng lớn tiền mặt và đô
la lưu hành ngoài hệ thống ngân hàng có vai trò kinh tế của nó: đảm bảo
nhu cầu thanh toán cho một nền kinh tế mà giá trị giao dịch bằng tiền mặt
chiếm gần một nửa tổng giá trị giao dịch. Nhưng đó lại là một lãng phí ghê
gớm và gây tắc nghẽn cho việc phát huy nội lực. Mỗi ngày, có đến hàng
chục ngàn tỷ đồng nằm bất động chờ đến phiên mình thực hiện chức năng
thanh toán.
Thử tưởng tượng nếu chúng ta có thể đưa được phân nửa số đó vào hệ
thống ngân hàng, nguồn vốn có sẵn để phục vụ cho sự vận hành thường
nhật của nền kinh tế sẽ gia tăng bội phần. Và nếu nguồn vốn này được huy
động ngày càng lớn với một giá phí thấp, điều này sẽ rất thuận lợi cho việc
giảm lãi suất ngân hàng với kết quả mang lại là giúp tăng trưởng tín dụng
và đầu tư trong nước. Nhưng hệ thống ngân hàng cũng phải xây dựng một
mạng lưới thanh toán không dùng tiền mặt rộng rãi, với những công cụ
thanh toán thuận lợi cho người gửi tiền, đặc biệt cho các cá nhân, khả năng
