nhất thời bị chinh phục, nhưng sau một thời gian lại có thể, về văn
hóa, đồng hóa và chinh phục kẻ chinh phục. Như nhà văn Mỹ
Montero từng viết: “Chinh phục Trung Quốc dường như là quăng
gươm xuống biển, sức chống đỡ tựa hồ rất nhỏ, nhưng sau đó ít
lâu thép sẽ rỉ sét, hơn nữa bị thôn tính. Quá trình thôn tính rất triệt
để, sau vài thế hệ chỉ có các triết gia mới biết ai là kẻ chinh phục,
ai là kẻ bị chinh phục”.
Nền văn hóa Trung Quốc là nền văn hóa khó bị đồng hóa
nhất trên thế giới, nó có sức ngưng tụ lớn mạnh. Mỹ là một nước
lớn của dân di cư, được gọi là “cái nồi hầm nhừ” các loại văn hóa
khác nhau. Nhưng cái nồi to hầm nhừ văn hóa ấy của nước Mỹ
đau đầu nhất với văn hóa Trung Quốc, bởi lẽ văn hóa Mỹ khó
đồng hóa văn hóa Trung Quốc; thậm chí điều ấy đã trở thành
nguyên nhân quan trọng nảy sinh làn sóng bài Hoa ở Mỹ cuối thế
kỷ XIX.
Sau nội chiến, nước Mỹ ra sức xây dựng đường sắt, rất nhiều
công nhân người Hoa bắt đầu di cư sang Mỹ. Năm 1882, sức ép bài
xích người Hoa từ các nơi như bang California khởi xướng tăng mạnh,
dẫn đến kết quả nước Mỹ ban hành “Luật bài xích người Hoa”, quy
định ngừng nhận người Hoa nhập cư trong mười năm, sau đó kéo dài
vô thời hạn. Năm 1889, Toà án Tối cao Mỹ phán quyết “bài Hoa” là
hợp Hiến pháp, lý do: người Hoa thuộc vào một loại nhân chủng
khác, “Họ không thể đồng hóa được”, quan hệ giữa họ với dân chúng
địa phương là “hoàn toàn xa lạ, sống riêng một khu, cố giữ tập
quán sinh hoạt của nước họ”. Nếu không hạn chế nạn “xâm nhập
của người phương Đông” này thì sẽ gây nên mối “đe dọa nền văn
minh của chúng ta”.
Văn hóa Trung Quốc có lịch sử 5.000 năm, nguồn gốc xa xưa,
rộng lớn sâu sắc, sao có thể bị nền văn hóa sinh sau đẻ muộn mới
có mấy trăm năm của Mỹ đồng hóa được. Dĩ nhiên trong thời kỳ
