tường trình một “làn sóng” tấn công vào giới doanh nghiệp và sinh viên
Trung Quốc ở Bishkek và xung quanh đó. Hè năm 2015, người chủ Trung
Quốc của chuỗi cửa hàng mắt kính ở thủ đô Kyrgyzstan đã bị đánh bất tỉnh
và chết trong bệnh viện sau vụ bất đồng với một viên cảnh sát trưởng.
Tuy thế cảm thức chống Trung Quốc lại được dung dưỡng nhờ vào sự thiếu
tiếp xúc, chứ không phải do tiếp xúc quá nhiều, với người Trung Quốc. Bên
ngoài khu chợ, rất hiếm người dân Kyrgyzstan gặp người Trung Quốc.
Những thợ làm đường được mang đến từ miền quê Trung Quốc thường
được dồn vào các trại nằm xa dân địa phương, từ đó dung dưỡng nhiều lời
đồn rằng họ thực ra là những kẻ bị kết án tù đang chịu cảnh lao động khổ
sai.
Rất hiếm di dân Trung Quốc bắt rễ ở vùng Trung Á. Họ xem mình như
những thương nhân nhất thời, kiếm chút tiền trước khi trở về Trung Quốc.
Ðiều này rất khác với nhiều khu vực khác trên thế giới – thậm chí châu Phi,
ở đó hàng vạn dân nhập cư Trung Quốc đã an cư tại đó.
Tại khu chợ
Taatan ở Bishkek, họ nhìn chằm chằm bằng vẻ bơ phờ vào những chương
trình tivi Trung Quốc phát trên điện thoại. Những thương nhân mà tôi nói
chuyện là dân Tân Cương và Phúc Kiến, nhưng họ bảo người ta đến từ
khắp mọi miền của Trung Quốc. “Anh có quen với cuộc sống ở đây
không?” tôi hỏi một thanh niên đến từ Phúc Kiến, người đã làm việc ở khu
chợ này được bảy năm. Anh ta nhún vai, với vẻ khổ sở. Tôi không thấy nhà
hàng Trung Quốc nào nhắm đến cộng đồng di dân, và thậm chí những tay
đổi tiền ở Bishkek quảng cáo đủ mọi tiền tệ trong khu vực ngoại trừ đồng
nhân dân tệ của Trung Quốc. Sự hiện diện của Trung Quốc tạo một cảm
giác thật hời hợt.
Ở Kazakhstan, hầu hết người Trung Quốc đến bằng loại visa kinh
doanh ngắn hạn. Vào những ngày trong tuần, phần vỉa hè bên ngoài Ðại sứ
quán ở Bắc Kinh đông đúc những người đàn ông dáng vẻ đời thường, hầu
hết trong độ tuổi 30 và 40, tay nắm chặt các biểu mẫu. Trong văn phòng
visa, các viên chức gầm lên mấy câu hỏi vào mặt họ bằng tiếng Trung Quốc
pha giọng Nga: “Tại sao anh muốn tới Kazakhstan? Anh được rèn luyện ở
