lái xe về phía Nam Côn Minh, thủ phủ tỉnh Vân Nam, dọc theo các con
đường ngoằn ngoèo. Tôi nhớ một chuyến đi đày ải vào mùa xuân năm
2003, khi tôi tháo chạy khỏi Bắc Kinh đến Vân Nam trong thời gian bùng
phát dịch Hội chứng hô hấp cấp tính nặng (SARS), vốn đã tước đi hàng
trăm sinh mạng ở thủ đô thời ấy. Ngay sáng sớm, sau một đêm trằn trọc
trên chiếc xe đò giường nằm, các nhân viên bệnh viện vận bộ đồ trùm kín
nhẹ nhàng lên xe kiểm tra nhiệt độ của chúng tôi và xịt thuốc khử trùng.
Trong những ngày đó, đi lại bằng xe đò dễ dàng hơn máy bay, do lúc ấy có
rất ít các chuyến bay. Ngày nay, sân bay thành phố có sự phục vụ của 40
chuyến bay hàng ngày từ thủ phủ Côn Minh: Cảnh Hồng không còn tạo
cảm giác một vùng viễn phương cô lập ngụ ở phần rìa bị quên lãng của
Trung Quốc.
Thực tế, trong phần lớn lịch sử, Cảnh Hồng hiếm khi thuộc về Trung
Quốc. Là thủ phủ của châu Tây Song Bản Nạp, đây là quê hương của dân
tộc Tai, còn được gọi là Dai (
傣/Thái) bằng tiếng Trung Quốc. Trong nhiều
thế kỉ, Tây Song Bản Nạp là điểm dừng chân quan trọng trên Trà Mã Cổ
Ðạo (Ancient Tea Horse Road), một mạng lưới các tuyến đường của những
đoàn lữ hành dùng con la thồ hàng, đi vòng vèo qua các vùng núi ở Vân
Nam và Miến Ðiện. “Con đường Tơ lụa Nam phương” này dẫn lên miền
Bắc tiến vào Tây Tạng và các vùng đồi thấp của dãy Himalaya, về phía Tây
đến Bengal và Ấn Ðộ, và về phía Nam tiến vào vùng Ðông Dương. Ở phía
Bắc, Trung Quốc đang toan tính phục hồi lại tuyến đường giao thương này
bằng cách xây dựng một “hành lang kinh tế” từ Côn Minh xuyên qua
Myanmar, Bangladesh và Ấn Ðộ. Cảnh Hồng đang xác định tương lai của
mình bằng cách hướng đến dải phía Nam thuộc tuyến đường xưa cũ kia –
đến Lào, Thái Lan và xa hơn nữa.
Những nhà quy hoạch tin rằng khi cải thiện khả năng nối kết với vùng
Ðông Nam Á đất liền, mà Vân Nam san sẻ đường biên giới dài 4.000km,
họ sẽ giúp phát triển được các khu chợ mới và mang đến nền phồn thịnh
chung. Việc Trung Quốc mở rộng sang khu vực sông Mekong, như ở Trung
Á, dựa trên một chính sách thành công lớn ở quê nhà. Từ hồi năm 2000,
