Brian Greene
Giai điệu giây và bản giao hưởng vũ trụ
Phần III - Bản giao hưởng vũ trụ
Chương 6: Không có gì khác ngoài âm nhạc - những cơ sở của lý
thuyết siêu dây(8)
Một đặc điểm thực sự có ấn tượng của lý thuyết dây, đó là hơn hai mươi
năm nghiên cứu không ngưng nghỉ đã chứng tỏ được rằng, mặc dù có
những khía cạnh xa lạ với trực giác chúng ta, nhưng lý thuyết dây đã tôn
trọng mọi tính chất thiết yếu và cố hữu của một lý thuyết vật lý...
Một trò ảo thuật
Cuộc thảo luận ở trên có thể khiến bạn không hài lòng. Thay vì cho thấy lý
thuyết dây chế ngự được những thăng giáng lượng tử của không gian ở
dưới thang Planck, chúng ta lại dùng kích thước hữu hạn của các dây để
che đậy hoàn toàn vấn đề. Vậy có thực là chúng ta đã giải quyết được một
điều gì đó hay không? Xin trả lời là có. Hai điểm nêu ra dưới đây chắc là sẽ
thuyết phục được bạn.
Thứ nhất, từ những lập luận trình bày ở mục trước chúng ta rút ra rằng
những thăng giáng lượng tử gây rắc rối ở dưới thang Planck thực ra là thứ
nhân tạo, nó xuất hiện là do chúng ta xây dựng thuyết tương đối rộng và cơ
lượng tử trong khuôn khổ các hạt điểm. Do đó, theo một nghĩa nào đấy,
xung đột chủ yếu của vật lý lý thuyết hiện đại chính là vấn đề do chúng ta
tự tạo ra. Bởi vì trước kia chúng ta xem tất cả các hạt vật chất và tất cả các
hạt lực đều là những hạt điểm hoàn toàn không có quảng tính không gian,
cho nên chúng ta buộc phải xem xét vũ trụ ở những thang bé tùy ý. Và
chính ở những khoảng cách bé nhỏ nhất chúng ta đã vấp phải những vấn đề
không sao vượt qua nổi. Tuy nhiên, lý thuyết dây nói với chúng ta rằng, sở
dĩ vấp phải những vấn đề đó là do chúng ta chưa thực sự hiểu rõ luật chơi;
những luật mới nói với chúng ta rằng, có một giới hạn cho phép chúng ta
chỉ được thăm dò vũ trụ sâu tới mức nào và theo ý nghĩa thực, tức là có một
giới hạn cho biết khái niệm thông thường về khoảng cách còn dùng được
cho các cấu trúc siêu vi mô của vũ trụ tới đâu. Những thăng giáng không
