Brian Greene
Giai điệu giây và bản giao hưởng vũ trụ
Phần III - Bản giao hưởng vũ trụ
Chương 8 - Các chiều ẩn giấu(1)
Lý thuyết dây đã làm rung chuyển nền tảng của vật lý hiện đại tới mức
ngay cả số chiều trong vũ trụ chúng ta, vốn đã được mọi người chấp nhận
và được coi như nằm ngoài mọi nghi vấn, cũng lại bị hạ bệ một cách nhanh
chóng nhưng có sức thuyết phục
Einstein đã giải quyết được hai cuộc xung đột khoa học chủ yếu trong vòng
một trăm năm trở lại đây, thông qua thuyết tương đối hẹp và sau đó là
thuyết tương đối rộng. Mặc dù những vấn đề ban đầu thôi thúc ông xây
dựng hai lý thuyết đó không hề báo trước những kết cục của chúng, nhưng
mỗi lý thuyết đó đều làm thay đổi hoàn toàn những hiểu biết của chúng ta
về không gian và thời gian. Lý thuyết dây giải quyết cuộc xung đột chủ yếu
thứ ba của thế kỷ qua và theo cách mà ngay cả Einstein chắc cũng phải thấy
là phi thường, nó đòi hỏi chúng ta một lần nữa phải xem xét lại một cách
triệt để những quan niệm của chúng ta về không gian và thời gian. Vì vậy,
lý thuyết dây đã làm rung chuyển nền tảng của vật lý hiện đại tới mức ngay
cả số chiều trong vũ trụ chúng ta, vốn đã được mọi người chấp nhận và
được coi như nằm ngoài mọi nghi vấn, cũng lại bị hạ bệ một cách nhanh
chóng nhưng có sức thuyết phục.
Ảo giác của thói quen
Kinh nghiệm rèn nên trực giác. Và hơn thế nữa: kinh nghiệm còn thiết lập
một khuôn khổ mà mọi cảm nhận của chúng ta đều được phân tích và giải
thích trong khuôn khổ đó. Ví dụ, chắc chắn bạn sẽ nghĩ rằng một "đứa bé
hoang dã" được bầy sói nuôi dạy sẽ nhìn thế giới theo cách rất khác với
chúng ta. Ngay cả sự so sánh ít cực đoan hơn, chẳng hạn như giữa những
người xuất thân trong các truyền thống văn hóa khác nhau, cũng thường
nhấn mạnh mức độ quyết định của kinh nghiệm đối với tư duy sáng tạo của
mỗi người chúng ta.
Tuy nhiên, có những điều mà mọi người chúng ta đều trải nghiệm qua.
