GIAI ĐIỆU GIÂY VÀ BẢN GIAO HƯỞNG VŨ TRỤ - Trang 234

thuyết.
Thực sự mà nói, ý tưởng của Kaluza đã vượt trước thời đại của mình.
Những năm 1920 đã đánh dấu sự khởi đầu của những nghiên cứu cuồng
nhiệt trong vật lý lý thuyết và thực nghiệm liên quan tới sự tìm hiểu những
định luật cơ bản của thế giới vi mô. Các nhà vật lý lý thuyết bị cuốn hút
hoàn toàn vào việc phát triển cơ học lượng tử và lý thuyết trường lượng tử.
Các nhà thực nghiệm thì chuyên lo thu thập những số liệu chi tiết về các
tính chất của nguyên tử cũng như của những thành phần sơ cấp của vật
chất. Lý thuyết hướng dẫn thực nghiệm, còn thực nghiệm góp phần hoàn
thiện lý thuyết, cứ như vật các nhà vật lý tiến lên phía trước trong suốt một
nửa thế kỷ và cuối cùng là phát minh ra mô hình chuẩn. Vì vậy không có gì
là lạ, những tư biện về các chiều phụ cuộn lại bị gạt sang một bên trong
những năm tháng sôi động và đầy hiệu quả đó. Đối với các nhà vật lý đang
ham khám phá những phương pháp công hiệu mạnh của vật lý lượng tử,
với những hệ quả dẫn tới các tiên đoán có thể kiểm chứng bằng thực
nghiệm, thì họ rất ít quan tâm tới khả năng vũ trụ là một nơi hoàn toàn khác
ở những thang chiều dài quá nhỏ, khiến cho ngay cả những thiết bị mạnh
nhất cũng không thể thăm dò tới.
Nhưng rồi sớm hay muộn, sự cuồng nhiệt trong những nghiên cứu đó cũng
sẽ lại vắng xuống. Vào cuối những năm 1960 và đầu những năm 1970, cấu
trúc lý thuyết của mô hình chuẩn đã gần như đâu vào đấy. Cuối những năm
1970, đầu những năm 1980, nhiều tiên đoán của mô hình chuẩn đã được
kiểm chứng bằng thực nghiệm và đa số các nhà vật lý hạt đều nhất trí rằng
việc khẳng định phần còn lại chỉ là vấn đề thời gian. Mặc dù một ít các chi
tiết quan trọng vẫn còn chưa giải quyết được, nhưng nhiều người đã cảm
thấy rằng những vấn đề chủ yếu của các lực mạnh, yếu và điện từ coi như
là đã có câu trả lời.
Thời gian, cuối cùng cũng đã chín muồi để quay trở lại vấn đề lớn nhất, đó
là sự xung đột đầy bí ẩn giữa thuyết tương đối rộng và cơ học lượng tử.
Thành công trong việc xây dựng một lý thuyết lượng tử của ba lực tự nhiên
đã khích lệ các nhà vật lý cố gắng gộp cả lực thứ tư, tức lực hấp dẫn, vào
trong cùng khuôn khổ đó. Sau khi theo đuổi rất nhiều ý tưởng khác nhau