GIAI ĐIỆU GIÂY VÀ BẢN GIAO HƯỞNG VŨ TRỤ - Trang 439

khi bạn ném một quả bóng lên không. Những định luật về hấp dẫn sẽ chi
phối chuyển động sau đó của quả bóng, nhưng nếu chỉ dùng những định
luật đó thôi, bạn sẽ không thể tiên đoán được điểm rơi của quả bóng trên
mặt đất. Muốn vậy, bạn còn phải biết vận tốc - cả độ lớn và hướng của nó -
khi quả bóng rời tay bạn. Nói một cách khác, bạn còn phải biết những điều
kiện ban đầu của chuyển động của quả bóng nữa. Tương tự, cũng tồn tại
những đặc trưng của vũ trụ tùy thuộc vào lịch sử của nó - lý do tại sao ngôi
sao này lại hình thành ở đây, hành tinh này lại hình thành ở kia phụ thuộc
vào một chuỗi phức tạp về một số đặc trưng của vũ trụ khi tất cả vừa mới
bắt đầu. Nhưng ngay cả những đặc trưng hạt sơ cấp của vật chất lẫn của
tương tác cũng có thể phụ thuộc trực tiếp vào sự tiến hóa lịch sử - một sự
tiến hóa mà chính bản thân nó cũng tùy thuộc vào những điều kiện ban đầu
của vũ trụ.
Thực tế, chúng ta cũng đã từng thấy một sự thể hiện khả dĩ của ý tưởng đó
trong lý thuyết dây. Khi vũ trụ cực nóng ở những khoảnh khắc đầu tiên bắt
đầu tiến hóa, các chiều phụ có thể chuyển đổi từ dạng này sang dạng khác,
rồi cuối cùng an bài ở một không gian Calabi-Yau cụ thể, khi mà mọi thứ
đã đủ lạnh. Nhưng, cũng giống như quả bóng được ném lên không, kết cục
của cuộc hành trình qua nhiều không gian Calabi-Yau đó có thể phụ thuộc
một cách chi tiết vào chuyện cuộc hành trình đã xuất phát từ vị trí đầu tiên
như thế nào. Và thông qua ảnh hưởng của không gian Calabi-Yau cuối cùng
đến khối lượng và tính chất của các lực, chúng ta thấy rằng sự tiến hóa vũ
trụ học và trạng thái của vũ trụ khi nó bắt đầu có thể tác động một cách sâu
sắc đến vật lý mà ta quan sát thấy hiện nay.
Hiện chúng ta còn chưa biết những điều kiện ban đầu là gì, thậm chí những
ý tưởng, khái niệm và ngôn ngữ được dùng để mô tả những điều kiện đó,
chúng ta cũng chưa biết. Chúng ta tin rằng, trạng thái dữ dội ban đầu với
năng lượng, mật độ và nhiệt độ vô hạn xuất hiện trong mô hình chuẩn và
lạm phát của vũ trụ học là tín hiệu báo rằng những lý thuyết đó đã thất bại
trong việc mô tả những điều kiện vật lý thực sự tồn tại. Lý thuyết dây đã
hoàn thiện một bước bằng cách chứng tỏ được rằng, những giá trị vô hạn
đó có thể tránh được, nhưng hiện vẫn chưa có ai có một ý niệm gì về