thường. Ngày nay, chúng có thế lực mạnh nhứt trên khắp hoàn cầu. Diện
mạo chúng nó giống người, và thường khi người ta lầm lẫn nó với người.
Nhưng liền khi ấy, người ta nhận ra tính tình cư xử của nó không giống như
người mà giống như máy móc. Thay vì một tấm lòng, nó là cái máy đo thì
giờ chính xác. Đầu óc chúng nó là máy móc. Nó thì không phải máy móc
mà cũng không phải con người. Y muốn của chúng là ý muốn của thú dữ.
Đó là những ‘Công dân’..., một tạp chủng kỳ dị. Chúng nó tràn chiếm khắp
thế giới”.
Moritz cố tưởng tượng thế nào là “Công dân”, mà cũng không tìm hiểu
được. Anh có nghĩ đến Marcou Goldenberg trong giây lát, nhưng Traian
nói tiếp, làm anh quên mất hình ảnh Marcou.
- “Tôi là văn sĩ. Theo tôi, nhà văn là một thuyết phục gia. Nhà văn chỉ rõ
cho loài người cái đẹp, tức là ‘Sự thật’, thì họ sẽ thuần hóa. Còn tôi, tôi lại
muốn thuần phục các ‘Công dân’. Tôi khởi viết một quyển sách, đã được
tới chương năm. Kế bị ‘Công dân’ đến bắt đem giam, nên tôi không thể viết
tiếp. Chương thứ năm chưa khởi sự.
Bây giờ, hết còn lý lẽ để viết tiếp, vì tôi không xuất bản sách nữa được.
Vậy để thế cho chương năm, tôi muốn viết về những gì để chế ngự ‘Công
dân’.
Nếu thành công, tôi sẽ chết được yên lành. Để tôi đọc cho anh nghe những
gì tôi viết. Không phải một cuốn tiểu thuyết, cũng không phải một vở kịch.
‘Công dân’ không ưa thích văn chương. Muốn thuần dưỡng được chúng,
chỉ viết loại văn chúng ưa thích. Tôi sẽ viết loại ‘đơn Thỉnh nguyện’. ‘Công
dân’ không có giờ dư để đọc tiểu thuyết, kịch hoặc bi kịch. Chúng nó chỉ
đọc ‘đơn Thỉnh nguyện’.”
(124)
Đơn Thỉnh nguyện số 1. - Vấn đề kinh tế (Chất mỡ).
