GIỮA TRONG XANH - Trang 186

Từ hôm ấy, mẹ tôi góp phần chuẩn bị cho Vần trốn. Chuẩn bị thế nào? Bát
cơm, miếng cá mà mỗi buổi bọn lính đút qua cái ô nhỏ cho mỗi người tù,
mẹ tôi chỉ bấm bụng nhấm nháp một tí, còn thì bưng lê lại chỗ Vần nằm, ép
anh ăn cho chóng lại sức.
Những giọt nước mắt mẹ không khóc khi chia tay tôi, mẹ con dịp này có
thể là sinh ly tử biệt, đêm ấy mẹ tôi đã nhỏ khi biết chắc Vần đã đi xa.
Vừa lúc, có tiếng rống như bò ở buồn giam bên cạnh. Người bị giam bên
cạnh là Bá Lớ. Tôi từng dự đoán gần đúng sự kết thúc của anh ta. Bá Lớ là
người có tư tưởng chống Pháp, tự tay giết đầu tiên một tên Pháp, luôn luôn
khoe là mình giết Pháp từ khi “Việt Minh còn chưa đứng dậy kia”. Vì vậy,
trong tám năm ở với ta, Bá Lớ trong lòng vẫn chưa phục “Việt Minh” đâu.
Huống chi nay quân đội và chính quyền cách mạng không còn ở miền
Nam. Vả, đối với “Việt Minh” anh cũng có một kỷ niệm không vui gì: một
hôm, trong một cuộc họp, anh đã trịch thượng nhổ nước bọt vào mặt một
đồng chí, hành động ấy mang lại cho anh một tháng tù. Nhưng bản chất Bá
Lớ kiêu ngạo, hay khoe khoang rằng mình đã lãnh đạo dân làng kháng
Pháp đến mười hai năm, còn Việt Mình thì chỉ tám năm thôi”, Bá Lớ không
dễ dàng gì thần phục bọn ngụy ở quận, mặc dù y nghiêng về phía xấu.
Thêm nữa, Bá Lớ hoàn toàn biết rằng nếu y thanh thiên bạch nhật đứng ra
hô hào nhân dân bỏ làng, vào sống ở ấp chiến lược, đi thep ngụy, giá trị của
y đối với dân làng lập tức giảm bớt, thậm chí mất, cái đó thấy trong mắt
người này, dáng điệu người kia, thấy trong không khí, và có lẽ — y vốn khá
trong minh — trong nụ cười dịu dàng bao giờ cũng lễ độ và bàn tay lúc nào
cũng xòe ra, không cầm vũ khí, thân mật vỗ vai y, của tôi, một người Việt
Minh.
Quả như vậy, sau chén trà dầu, Quới, không úp mở đề nghị Bá Lớ đứng
phát biểu với làng Con Trót “— Anh chỉ cần nói một câu thôi, cái câu đó,
không phải câu hôm trước. Anh nói xong rồi chúng tôi nói cho. Hay không
cần anh nói: Chúng tôi đưa anh về, phong anh làm tổng đoàn cai quản năm
xã. Anh đứng chúng tôi nói, chúng tôi nói xong chỉ cần anh vỗ tay thôi. Chỉ
cần thế thôi, chắc chắn là rồi có nhiều người vỗ tay chứ không phải mình