GIỮA TRONG XANH - Trang 189

Bá Lớ nghe mẹ nói, cố mở cặp mắt đã mờ đục ra nhìn vào mặt mẹ:
— Tôi cũng muốn như vậy nhưng không sống được đâu, bà. Tôi cậy tôi là
cà rá, tôi không nghe ai, tôi không chịu nghĩ giống ai. Chỉ một mình tôi là
dại. Tôi chết cũng đáng đời. Tôi có chết thì người Ba Na sẽ nhìn gương tôi
mà đấu tranh. Bà có về làng tôi, bà kể giùm với anh em Ba Na tôi chết như
thế nào, vì sao mà chết. Và xin bà nhớ nói giùm: từ lúc lên quận, tôi không
có nói lời nào xúc phạm đến cụ Hồ, đến cách mạng. Anh nghĩa con bà, mà
chúng nó tra hỏi đó, đang ở làng tôi, tôi cũng có nói đâu — tôi biết tôi nói
cái đó thì nó thôi tra khảo tôi và chạy chữa cho tôi liền, nhưng tôi không
nói. Nhờ bà nói giùm với con bà tôi chào anh tôi đi, tôi không nghe lời anh
nên chết uổng, tôi cảm ơn anh, nhờ anh thay tôi coi sóc giúp người Tà Lóc,
người Hà Ri, người Nước Tấn...
Dưới chân cột cờ, buổi trưa nắng tròn bóng, nằm trong rọ lợn, nắng gắt như
trăm nghìn mũi kim mũi dao xiên vào da thịt bỏng rợp, mẹ sắp mê chợt tỉnh
hẳn khi nghe ông Bá Lớ nói về con. Đó là những lời nói cuối cùng của ông.
Ông nói xong mấy lời đó, ộc máu ra lượt nữa và lịm hẳn.
XIV
Hai mươi năm sau, miền Nam giải phóng hoàn toàn rồi, người Bình Khê
còn nhớ chuyện bà Bốn tồng ngồng khẳng khiu bỏng dộp đỏ như luộc chín
từ nhà giam quận về nhà, một thằng ngụy ôm quần áo bà chạy theo năn nỉ:
— Quốc gia đã tha bà, đã khoan hồng đối với bà: lần này còn có lần khác,
bà chớ bêu riếu quốc gia làm chi...
Không mấy người ngờ nửa giờ trước, bà cũng ở mút cuộc sống rồi, quằn
quại sắp hấp hối rồi, bắt đầu mê sảng rồi, thế mà cưỡng lại được, biết nếu
mình thoát được trận này là mình sống, là mình thắng nó. Mình còn sống
còn có ích lợi, còn làm nó điên đảo. Giữa lúc đó, lời trối của một người
đang chết, tin tức về con bỗng tới như một thứ thuốc hồi dương làm bà tỉnh
dậy hẳn. À ra vậy, tao đoán cũng không sai lắm, con cứ loanh quanh giấu
mẹ hoài. Ra vậy, con vẫn ở gần mẹ vậy. Mẹ ở trong nhà còn con ở ngoài
bụi, ở chốn núi non. Cái chăn xi-ta mẹ đổi cho con còn hay mất rồi, có đủ
ấm không. Tưởng bay thế nào, bay chỉ thế thôi hay sao? Thì cũng chưa ghê,