Hà Nội cũ vui buồn sân khấu
B
ài ký này, tôi hãy nói đến tuồng cổ khoảng thời gian cận đại 1930-1940.
Tuồng hồi ấy là hát bộ. Diễn viên tả bằng trụ bộ, động tác, nhiều hơn là hát.
Phải là tuồng Nam Bộ, nói gọn là tuồng Sài Gòn, mới được khán giả Hà
Nội hoan nghênh, tuồng Trung Bộ, Bắc Bộ coi như bỏ.
Người Hà Nội, tất cả mọi giới làm ăn vất vả suốt ngày mong tối xuống
đèn lên, xô nhau tới rạp Quảng Lạc ngõ Sầm Công, chen nhau lấy vé. Rạp
Quảng Lạc, hiện nay còn tồn tại, duy có hình dáng là đổi thay, khó nhận ra.
Chủ Quảng Lạc là viên Phủ Trọng, làm quan tỉnh Bắc Ninh, vừa làm quan
vừa kinh doanh làm giàu bằng gánh hát uy danh lẫy lừng này.
Cạnh rạp Quảng Lạc đột xuất dựng lên một rạp nữa gọi là Đồng Lạc, bé
nhỏ hơn Quảng Lạc. Diễn viên Đồng Lạc kém tài thua sắc, ghế ngồi ít, cửa
ra vào chật hẹp, vì thế, chỉ ngót một năm rạp Đồng Lạc chịu thua, tan đám.
Không địch thủ, Quảng Lạc xưng vương. Phủ Trọng tung tiền và thủ hạ
vào Nam Bộ, tìm mua hết diễn viên tuồng cổ kiệt xuất, mua những vở
tuồng pho rút ra từ những bộ truyện quen thuộc, danh tiếng của cổ thời
Trung Quốc mà người Việt Nam, nhất là người Hà Nội, vốn đã thuộc lầu.
Kể như tuồng Tam Quốc, Chinh Đông chinh Tây, Ngũ hổ bình Liêu, Càn
Long du Giang Nam, Thí võ Lý Nguyên Bá - Võ văn Thành đô, Võ Tam Tư
chém cáo, Thục Quý Anh viên môn thục tội, Tây Sương ký, Tiết Đinh Sơn
nhất bộ nhất bái, Tây du, Mổ gan Tỉ Can, Thôi Oanh Oanh - Trương Quân
Thụy...
