HÀN MẶC TỬ - Trang 14

ngợi: “Công bằng mà nói ít ai trên thế gian này tôn vinh vẻ đẹp trời ban cho
“bóng trăng” như Hàn Mặc Tử”. Đến với thơ Hàn Mặc Tử ta như lạc bước
vào một thế giới trăng. Không những trăng leo, trăng nằm, trăng còn bị cắn,
trăng tự tử. Tử say trăng, uống trăng, chơi trăng, tắm cùng trăng, ngủ với
trăng. Trăng như ám ảnh con người thơ của Tử. Có những vần thơ toàn
trăng: “Trăng, trăng trăng là trăng, trăng, trăng...”. Có thể như là ý nhà
nghiên cứu phê bình Trần Thanh Mại đã nói: Mỗi kỳ trăng sáng là mỗi lần
có những tác động huyền bí nào đó đối với bệnh cùi. Vi trùng hoạt động
mạnh hơn nên nhà thơ đau đớn hơn. Trăng vì thế đã trở thành một nỗi ám
ảnh lớn trong thơ Hàn. Nhưng cũng có thể do bị đẩy vào hoàn cảnh cô độc,
Hàn Mặc Tử chỉ biết lấy trăng làm bạn? Có lẽ cả hai đều đúng. Một lần có
dịp ghé Qui Nhơn, ngược dốc Mộng Cầm lên thăm mộ Hàn Mặc Tử, tôi lại
chợt nhớ đến bài thơ tình “Muôn năm sầu thảm” mà thi sĩ đã thốt lên những
lời thống thiết trong cơn đau của mối tình đầu giữa Tử với Mộng Cầm: “Ta
đến nơi - Nàng ấy vắng đâu rồi!/ Nghĩa là chết từ muôn trăng thế kỷ/ Trăng
vàng ngọc, trăng ân tình, chưa phỉ/ Ta nhìn trăng khôn xiết ngậm ngùi
trăng/ Ta vãi tung thơ lên tận sông Hằng/ Thơ phép tắc bỗng kêu rên thống
thiết/ Hỡi Phan Thiết! Phan Thiết!/ Mi là nơi ta chôn hận nghìn thu/ Mi là
nơi ta sầu muộn ngất ngư!” (Phan Thiết! Phan Thiết!). Nói như cách nói
của nhà nghiên cứu Trần Thanh Mại thì: “Chàng không quên được hình ảnh
người yêu, và sự đau khổ về cuộc tình duyên lỡ dở ấy lại là một nguồn cảm
hứng để cho thi sĩ kéo dài ra nhiều điệu nhạc trầm hùng: “Trời hỡi! Nhờ ai
cho khỏi đói/ Gió trăng có sẵn làm sao ăn/ Làm sao giết được người trong
mộng/ Để trả thù duyên kiếp phụ phàng” (Lang Thang)... Nhưng thi sĩ hỡi,
ngày nay, ra khỏi dốc Mộng Cầm, du khách sẽ được đọc những vần thơ của
Mộng Cầm khắc trên những thanh gỗ mỏng nối lại, nếu biết thì hẳn thi sĩ sẽ
ngậm cười nơi chín suối: “Nếu anh đếm được những vì sao/ Thì hiểu em
yêu đến bực nào/ Tinh tú trên trời không đếm được/ Tình yêu càng thấp lại
càng cao”. Chao ôi, chuyện đời của Hàn Mặc Tử đã và đang là một ẩn số,
còn “vườn thơ của người thì rộng rinh không bờ bến, càng đi xa càng ớn
lạnh” (Hoài Thanh - Thi nhân Việt Nam).
NGUYỄN THỊ THỌ