CHƯƠNG 12: Đồng tiền: ông chủ hay đầy
tớ?
Vào tháng 12 năm 1920, ngành sản xuất ôtô của Mỹ đã trải qua
một thời kỳ khó khăn. Số lượng nhà máy phải đóng cửa nhiều hơn
hẳn so với số mới thành lập và không ít trong số những nhà máy
phải đóng cửa đó đã bị giới ngân hàng thôn tính. Những lời đồn đại
về tình hình tài chính khó khăn rộ lên khắp nơi, gây lo ngại cho
hầu hết các công ty sản xuất kinh doanh trong ngành công
nghiệp. Bản thân tôi cũng bắt đầu cảm thấy cần phải quan tâm
đến tình hình tài chính khi những bản báo cáo gửi lên khẳng định
Hãng Ford không những đang rất cần tiền mà còn không thể xoay
được tiền. Tôi đã quen với những tin đồn kiểu như thế này, chúng
nhiều đến mức bây giờ tôi hiếm khi bực mình vì bất cứ một lời
đồn đại nào. Nhưng với những bản báo cáo này thì khác, chúng được
viết rất xác thực. Tôi hiểu rằng mình đã vượt qua những định
kiến về chuyện vay mượn và một ngày nào đó, người ta có thể nhìn
thấy tôi lang thang ở phố Wall với chiếc mũ trong tay, khẩn nài
xin tiền thiên hạ. Những lời đồn đại còn đi xa hơn khi nói rằng sẽ
chẳng có ai cho tôi vay tiền và công ty của tôi sẽ sớm phá sản.
Thực tế, chúng tôi cũng gặp phải trục trặc. Năm 1919, chúng tôi
đã phải vay 70 triệu đô la tiền mặt để trang trải các khoản chi phí.
Trong số đó, chi trả cổ tức thực tế hết 33 triệu đô la, 18 triệu đô la
trả thuế thu nhập đến hạn hoặc sắp đến hạn, và một khoản dự
tính 7 triệu đô la trả thưởng hàng năm cho công nhân. Tổng cộng từ
ngày 1/1 đến ngày 18/8/1921, chúng tôi đã phải trả 58 triệu đô la.
Tài khoản tiền gửi ngân hàng của công ty chỉ còn 20 triệu đô la. Như
vậy cán cân thanh toán đã bị thâm hụt nặng và chắc chắn chúng tôi
