VŨ HỮU
(1443 - 1530)
"Thần toán đại tài của nước Nam"
V
ũ Hữu là con ông Vũ Bá Khiêm, người làng Mộ Trạch, huyện Đường An
(Hải Dương ngày nay). Nhà nghèo, Vũ Hữu không được đến trường, chỉ
được cha kèm cặp ở nhà, chẳng bao lâu cha "hết chữ". Chuyện kể rằng, dân
làng Mộ Trạch muốn sửa sang ngôi đình bị dột nát, các bô lão trong làng
lúng túng chẳng biết phải tiến hành công việc ra sao. Vũ Hữu quan sát ngôi
đình, rồi xin phép được hiến kế. Cậu lấy que vạch lên đất tính toán, một lát
đã xong. Toán thợ làm theo, quả nhiên đúng khớp cả. Mọi người ngạc nhiên,
cho Vũ Hữu là thần đồng. Từ đó họ góp tiền nuôi cậu ăn học.
Các thần đồng ngày xưa thường có các giai thoại lưu truyền về tài làm câu
đối, riêng những giai thoại về Vũ Hữu lại khác hẳn.
Một hôm Vũ Hữu theo cha sang nhà ông bạn chơi. Trong khi hai ông vui
vẻ hàn huyên thì Hữu chạy ra sân chơi cùng lũ trẻ. Hai ông ngồi đàm đạo
trên chiếc phản giữa nhà, vừa uống trà vừa hút thuốc. Ông Khiêm say sưa rít
thuốc lào rồi ngắm nghía chiếc điếu, tấm tắc khen:
- Chà, quan bác sắm đâu được chiếc điếu nạm bạc đẹp quá. Chỉ tiếc là cái
nõ lại bằng đồng. Giá như thay nó bằng bạc thì hay quá.
Chủ nhà thấy nói đúng ý mình, bèn đáp:
- Ấy, tôi cũng có ý như thế. Nhưng chưa biết phải ứng ra bao nhiêu bạc để
đưa cho thợ làm chiếc nõ này.
