HIỆP SĨ SAINTE HERMINE - Trang 381

Pháp trên huy hiệu vua Henri Đệ ngũ; khi người ta lại thấy Ferdinand de
Naples đóng cửa cảng với nước Anh; khi người ta thấy Bonaparte nghiêm
túc đến Tuileries cùng vợ của mình với danh hiệu chỉ còn dưới tước hiệu nữ
hoàng và thậm chí còn vượt xa các công chúa, khi Joséphine có bốn tì nữ đi
kèm và bốn cận vệ cung điện, khi người ta thấy bà tiếp khách trong các
phòng sang trọng gồm đủ những bộ trưởng, ngoại giao đoàn, các quan
khách nước ngoài đức cao vọng trọng; khi trước cả bộ trưởng Bộ ngoại
giao bà tiếp các đại sứ từ các quốc gia hùng mạnh nhất châu Âu mà hoà
bình kéo họ đến Paris; khi người ta thấy cửa phòng làm việc của ngài Tổng
tài mở ra, ông chỉ nhấc mũ trong khi các đại sứ quyền lực nhất đều phải
nghiêng mình cúi chào ông; khi người ta thấy buổi lễ kỷ niệm ngày 18
Brumaire trở thành buổi lễ kỷ niệm Hoà bình; khi người ta thấy hai nghị
viện đã đặt ngoài can thiệp của Giáo hoàng đại sứ của Chúa, và khi ông đối
xử với giáo chủ như với các đại sứ từ các vương triều trên mặt đất khác; khi
người ta thấy các nhà thờ lại mở cửa, lại vang bài Te Deum ở nhà thờ Đức
Bà; khi người ta thấy Chateaubriand, người trước đây thấy Chúa bị đi đầy
khỏi nước Pháp dưới bóng những cánh rừng nguyên sinh châu Mỹ và trong
thác Niagara, lại xuất hiện "Thiên tài của Đạo Cơ đốc" ngay chính ở thủ đô
này, nơi mà cách đây năm năm, ông thừa nhận và ăn mừng với
Robespierre, thực thể tối cao và ra sắc luật thờ cúng vị thần Lý trí; khi
người ta thấy Roma chịu thương lượng với phe Cách mạng và đức Giáo
hoàng đưa tay ra ký hiệp ước gạt bỏ mình ra khỏi các tỉnh lỵ; cuối cùng, khi
người ta thấy kẻ chiến thắng các trận Montebello, Rivoli, các Kim Tự
Tháp, Marengo mang lại lợi ích cho hai viện lập pháp, hoà bình trên mặt
đất bằng hiệp ước Lunéville, hoà bình trên biển với hiệp ước Amiens, trên
không với Concordat (bãi bỏ tất cả các hành vi bài đạo) một đạo luật tuyệt
vời, khi người ta thấy nó thì người ta tiếp nhận chế độ Tổng tài như một
vương miện! Khi người ta thấy nước Anh không còn gì để hy vọng người
ta lại có thể hy vọng rằng nhà độc tài này sẽ khôn ngoan trong tương lại
cũng như đã từng vĩ đại trọng quá khứ, sẽ hội đủ những điểm đối lập mà
Chúa không bao giờ tụ hội nhưng đức tính ấy trong một con người, sức
mạnh của một thiên tài của các thủ lĩnh vĩ đại, sự nhẫn nại làm nên vận