Tài khoản không trả lãi suất tiền gửi, mà thay vào đó yêu cầu trả phí cho
mỗi lần rút tiền.
Rất ít đàn ông sử dụng tài khoản được mở sẵn này, nhưng có khoảng 2/3 phụ
nữ gửi tiền vào ít nhất một lần. Những phụ nữ này dành dụm được nhiều
hơn so với những người không được mở tài khoản miễn phí. Họ đầu tư
nhiều hơn cho công việc kinh doanh, và ít rút vốn kinh doanh những lúc ốm
đau hơn. Sau sáu tháng, họ đã có thể mua thêm 10% thực phẩm cho bản thân
và gia đình một cách thường xuyên.
Đúng là người nghèo khéo dành dụm nhưng những kết quả trên cho thấy họ
sẽ tiết kiệm được nhiều hơn nếu việc mở tài khoản ngân hàng ít tốn kém
hơn. Hiện tại lệ phí để mở một tài khoản ở Kenya là 450 KES, trong số
những người có bỏ tiền vào tài khoản, số tiền trung bình đến 5,000 KES.
Con số này chỉ ra rằng nếu Dupas và Robinson không trả tiền lệ phí cho họ
thì những khách hàng nghèo khổ này sẽ bị “đánh thuế” gần 10% để có cơ
hội sở hữu một tài khoản, chưa nói đến phí rút tiền. Chúng ta còn phải tính
đến chi phí đi lại vì thông thường ngân hàng đặt tại trung tâm thị trấn, cách
xa nơi ở của người nghèo. Ngân hàng phải giảm chi phí quản lý những
khoản tiết kiệm nhỏ xuống rất nhiều thì may ra tài khoản tiết kiệm mới trở
nên kinh tế và hữu hiệu cho người nghèo.
Mô hình “nhóm tương trợ” phổ biến ở Ấn Độ và nhiều nơi khác là một cách
để giảm chi phí tiết kiệm, ra đời dựa trên cơ sở quy tắc nếu các thành viên
cùng nhau góp tiền tiết kiệm và điều chỉnh hợp lý giữa các khoản đóng vào
và rút ra thì tổng số tiền trong tài khoản sẽ lớn hơn, đủ để ngân hàng vui vẻ
đồng ý nhận tiền gửi. Công nghệ cũng đóng vai trò không nhỏ. Ở Kenya, M-
PESA cho phép người dùng gửi tiền vào tài khoản có kết nối với điện thoại
di động, sau đó người dùng có gửi tiền đến tài khoản khác hoặc giao dịch
thanh toán qua điện thoại. Chẳng hạn những người như Jennifer Auma có
thể ký gửi tiền mặt tại bất kỳ cửa hàng tạp hóa địa phương là đại lý của M-
PESA. Khi gửi tiền tại đây tài khoản của bà sẽ được ghi có. Tiếp theo bà có
thể gửi tin nhắn đến người anh họ ở Lamu. Khi người này xuất trình tin nhắn
