phí (tài khoản riêng cho mỗi người và tài khoản chung) có gửi tiền vào tài
khoản. Tỉ lệ này tăng lên 31% nếu người ta được tặng thẻ ATM miễn phí để
rút tiền, gửi tiền nhanh hơn và dễ dàng hơn. Rõ ràng tài khoản tiết kiệm có
ích với một số người. Tuy nhiên, không có tài khoản không phải là nguyên
nhân duy nhất gây khó dễ cho hoạt động tiết kiệm của người nghèo.
Chúng ta đã bắt gặp câu chuyện tương tự trong chương trước đó. Những
người bán hoa quả rong đến từ Chennai có cơ hội vàng để tiết kiệm nhưng
lại không chịu tận dụng. Mỗi sáng họ vẫn vay 1,000 rupi (khoảng 45,75 đô
la Mỹ) với lãi suất 4,69%/ngày. Giả sử những người này bớt uống hai tách
trà trong ba ngày, vậy họ để dành được 5 rupi/ngày và giảm được số tiền vay
mượn mỗi sáng. Sau ngày đầu tiên, họ có thể vay ít hơn thường lệ 5 rupi.
Điều này có nghĩa là số tiền phải trả cuối ngày thứ hai sẽ giảm đi 5,23 rupi
(5 rupi do không vay và 23 paisa tiền lãi nếu vay 5 rupi). Cứ tính tiếp sau hai
ngày nhịn bớt trà, những người bán rong có thể giảm 10,23 rupi cho khoản
vay mỗi sáng. Tiếp tục áp dụng lô gic này thì đến ngày thứ tư, số tiền dành
dụm sẽ lên tới 15,71 rupi. Với khoản tiền này, họ có thể tự mua hoa quả thay
vì mua chịu như trước kia. Bấy giờ dù có quay trở lại thói quen uống trà đi
nữa thì những người bán hàng rong vẫn có thể tích lũy thêm vốn kinh doanh
miễn là tiếp tục đầu tư 15,71 rupi tiền tiết kiệm vào công việc buôn bán. Cứ
dành ra được 10 rupi thì khoản ấy sẽ tăng lên 10,23 rupi sau hai ngày, vậy
thì sau chính xác 90 ngày, họ đã có thể buôn bán mà không cần vay nợ nữa.
Theo đó, họ sẽ dành dụm được 40 rupi mỗi ngày, tương đương với nửa ngày
lương, mà ban đầu chỉ cần nhịn đi sáu tách trà!
Vấn đề là dường như những người này đang ngồi trên một đống vàng mà
không hề hay biết. Tại sao họ không chịu nhìn kỹ hơn dưới chân mình? Làm
thế nào tìm ra mối liên hệ giữa trường hợp này với trường hợp của Jennifer
Auma, người phụ nữ xoay xở mọi cách để dành dụm càng nhiều càng tốt?
TÂM LÝ TIẾT KIỆM
