Đảng Bolsevich đã cấp tốc huy động nhân lực từ lực lượng công nhân và
nông dân nghèo để xây dựng Hồng quân. Sau ba năm đổ máu, cuối cùng
chính phủ đã trấn áp được các lực lượng phản cách mạng và thiết lập sự
kiểm soát chặt chẽ đối với nhà nước Xô viết mới. Nhưng trong quá trình
đó, chính phủ đã xa rời các tầng lớp chủ chốt trong xã hội Nga, trong đó có
nông dân, những người mà mùa màng của họ bị nhà nước trưng thu để nuôi
Hồng quân và người lao động trong các thành phố, các thành viên của các
nhóm dân tộc không phải là người Nga mà lãnh đạo của họ đã bị đánh bại
và làm suy yếu một cách không thương tiếc bởi lực lượng an ninh Xô viết,
và những người khác bị lực lượng an ninh của Feliks Dzerzhinsky bắt giữ
và hành quyết, thường được biết đến với cái tên Cheka (Uỷ ban đặc biệt)
Trong khi nước Nga cố gắng phục hồi sau cuộc nội chiến, Lenin cũng
nhận thấy rằng Nga cần phải trải qua giai đoạn tư bản chủ nghĩa trước khi
bắt đầu quá trình chuyển đổi khó khăn lên chủ nghĩa xã hội. Năm 1921,
ông thúc đẩy một chương trình phát triển kinh tế - xã hội ôn hoà hay còn
gọi là Chính sách kinh tế mới gọi là NEP. Các nhân tố chính của chương
trình này là kết hợp các kỹ thuật của tư bản chủ nghĩa và xã hội chủ nghĩa
để tăng cường sản xuất, trong khi đó phổ biến khái niệm sở hữu của chủ
nghĩa xã hội và duy trì sự quản lý vững chắc của Đảng đối với hệ thống
chính trị. Các ngành mũi nhọn và công ích và các ngân hàng vẫn nằm trong
tay nhà nước nhưng doanh nghiệp tư nhân thì hoạt động ở các cấp độ thấp
hơn. Việc trưng thu ngũ cốc bắt buộc, gây ra sự bất ổn nghiêm trọng ở khu
vực nông thôn, đã được thay thế bằng việc đánh thuế sản xuất. Đất đai vẫn
nằm trong tay tư nhân.
Những ngày đầu tiên của Nguyễn Ái Quốc ở thiên đường xã hội chủ
nghĩa mới mà trước đó ông đã mô tả đầy nhiệt huyết trong các bài báo viết
ở Pháp, chắc hẳn đã làm cho ông ít nhiều mất đi nhuệ khí. Sau khi rời tàu
Karl Liebknecht ở bến cảng Petrograd, ông đã bị một nhân viên nhập cảnh
trẻ nghi ngờ, thẩm vấn. Do thiếu giấy tờ chính thức ngoại trừ thị thực giả
mang tên một nhà buôn Trung Quốc. Thị thực này trước đó được lãnh sự
quán Xô viết ở Berlin chấp nhận, nhưng lại không có địa chỉ liên lạc trong
