do tỉ lệ lạm phát khủng khiếp ở nước Đức thời hậu chiến. Nhờ liên lạc với
Đảng cộng sản Đức, ông tiếp tục đến Hamburg. Sau đó, ông lên tàu khách
Karl Liebknecht để đến nước Nga Xô viết. Ông đến Petrograd vào ngày 30-
6-1923 với thị thực mang tên Trần Vang - một thương gia người Trung
Quốc.
Việc Nguyễn Ái Quốc rời Paris đột ngột làm cảnh sát ngạc nhiên. Những
người vẫn theo dõi ông lúc đầu báo cáo lên Bộ Thuộc địa rằng ông đã rời
khỏi nhà với hai bàn tay trắng nhưng không trở lại. Sau đó họ đã mắc mưu
ông và cho rằng ông đã đi nghỉ ở phương nam. Sau đó nhiều tuần, họ mới
nhận ra rằng ông đi đến nước Nga Xô viết. Việc ông biến mất đã làm cho
người quen của ông hoang mang. Ông đã gửi thư cho bạn bè nói rằng ông
đã rời Pháp và xin lỗi vì ông đã không báo cho đồng sự của ông về cuộc ra
đi đột ngột này. Ông nói một cách gián tiếp là sẽ rút lui vào bí mật và sẽ
không trở về sau nhiều năm. Ông còn hứa sẽ viết thư cho họ.
Rời Paris đi nước Nga Xô viết, Nguyễn Ái Quốc đã thực hiện cuộc đoạn
tuyệt mang tính biểu tượng cuối cùng với con đường cải cách của bạn ông
là ông Phan Chu Trinh và đi theo sự nghiệp cách mạng của Vladimir Lenin.
Nhưng người bạn già của ông ở Villa des Gobelins chúc ông thành công.
Trong một bức thư gửi một người quen là người Việt Nam vào tháng 9, ông
Trinh đã bảo vệ ông Quốc trước những chỉ trích nhắm vào ông: “Mặc dù
Nguyễn Ái Quốc còn trẻ và các hành động của ông ấy không được suy xét
một cách khôn ngoan, nhưng điều đó không quan trọng bởi vì Nguyễn Ái
Quốc có một trái tim yêu nước”. Ông Trinh kết luận, Quốc đã lựa chọn con
đường khó khăn và đơn độc để giải phóng đồng bào mình và mọi người
phải tôn trọng trái tim đầy nhiệt huyết của Quốc.
