Tại Xiêm, Nguyễn Ái Quốc đã biết tin rạn nứt trong nội bộ Hội từ hai đại
biểu tham dự Hội nghị tháng 5-1929, và tháng 9-1929. Ông viết thư gửi tới
giới lãnh đạo mới của Đông Dương Cộng sản Đảng, thẳng thừng tuyên bố,
không tin bất cứ ai, trừ những người cộng sản chân chính. Ông cho rằng họ
có thể thể hiện những cử chỉ đẹp, muốn được Quốc tế Cộng sản công nhận,
ông mời họ cử đại diện tới cuộc họp vào năm 1930 ở Vladivostok. Giới
lãnh đạo Đông Dương Cộng sản Đảng, nhận thư này qua một Việt Kiều ở
Xiêm và đã đọc to trong một cuộc họp của đảng ở Hà Nội nhưng chẳng đưa
ra quyết định gì. Quốc hai lần định về Việt Nam, nhưng không thể qua nổi
biên giới do sự kiểm tra ngặt nghèo của cảnh sát. Ông chuẩn bị thử lần thứ
ba thì một đồng sự của ông vừa từ Hong Kong về - có thể Lê Duy Diễm -
thông báo cho ông biết tình hình khẩn cấp. Quốc ngay lập tức đến
Bangkok, đáp tàu thuỷ tới Quảng Châu.
Nguyễn Ái Quốc đến Quảng Châu ngày 20-1-1930, sống ở khách sạn,
viết thư cho các đồng chí ở Hong Kong, đề nghị gặp ông ở Quảng Châu.
Có lẽ, ông sợ cảnh sát Anh canh phòng cẩn mật ở biên giới bắt giam. Tuy
nhiên, họ cam đoan với ông họp ở Hong Kong an toàn hơn, vì nhà cầm
quyền Anh ở đây tương đối khoan dung những hoạt động của những người
nước ngoài cư trú chừng nào họ còn giữ được sự ổn định thuộc địa hoàng
gia. Hoàn cảnh sinh sống ở Hong Kong nói chung tốt hơn ở Trung Hoa,
người Trung Quốc chiếm đa số ở đây sống hiền lành, cho dù có những cuộc
đình công của thợ thuyền đã nổ ra vài lần trong thập niên 1920. Hồ Tùng
Mậu cử một người tới Quảng Châu để tháp tùng Quốc trở lại Hong Kong
bằng tầu hoả, ông tạm trú tại khách sạn ở Cửu Long.
Vừa đến Hong Kong, Nguyễn Ái Quốc lập tức tới chỗ ở của Lê Hồng
Sơn để làm quen với tình hình và thảo luận với Mậu cùng những hội viên
khác. Ông phê bình họ không gần gũi quần chúng, không tiên đoán được sự
rạn nứt, điều mà ông coi là “trẻ con”. Ông cũng liên lạc với Trụ sở Đảng
cộng sản Trung Quốc tại đây. Sau đó ông mời đại diện của ba phái đang
gầm ghè nhau ở Đông Dương tới Hong Kong để chuẩn bị cho việc sát nhập
ba nhóm thành một đảng mới.
