phong trào, biểu thị tinh thần tự nguyện hy sinh. Và với những mục đích
này, vũ khí không cần thiết.
Trở lại Hong Kong, Nguyễn Ái Quốc cố gắng hướng dư luận thế giới
vào những thử thách của nhân dân Việt Nam. Trong báo cáo gửi Moscow,
ông miêu tả bản thân là người làm việc hết sức mình tại Văn phòng Viễn
Đông ở Thượng Hải để quảng bá cuộc nổi dậy và hướng dẫn những tổ chức
công nhân trên thế giới ủng hộ của các đồng chí của mình ở Đông Dương.
Trong bài báo nhan đề “Nghệ Tĩnh Đỏ” (Nghệ An và Hà Tĩnh, nơi lực
lượng nổi dậy mạnh nhất), viết đầu năm 1931, ông bóng gió nói về sức
mạnh bùng nổ của sự bất mãn giữa công nhân và nông dân nghèo ở Trung
Kỳ và kết luận rằng cuộc nổi dậy ở đó đáng được vinh danh “đỏ”.
Nhưng Nguyễn Ái Quốc nản vì bất lực trong vai trò chỉ đạo phong trào.
Căng thẳng leo thang nhanh chóng trong quan hệ giữa ông với Trần Phú,
người đã phê bình Nguyễn Ái Quốc về khuynh hướng “dân tộc chủ nghĩa”
và thiếu khả năng nắm bắt đường lối mới nhất của Quốc tế Cộng sản. Quốc
cố nuốt giận trước đồng sự trẻ tuổi hơn mình, nhưng việc Trần Phú hăng
hái đả kích ông và chiếm lấy vị trí lãnh đạo Đảng được xem là đòn tấn công
mạnh mẽ.
Căng thẳng giữa hai người bắt đầu công khai từ đầu năm 1931. Trong
một bức thư gửi Quốc tháng 1-1931, Trần Phú phàn nàn về việc mất đường
dây liên lạc giữa Sài Gòn với Văn phòng Viễn Đông ở Thượng Hải. Trần
Phú bực mình hỏi, “Ai chịu trách nhiệm về việc gián đoạn đường dây liên
lạc này? Nếu Quốc không thể đảm nhận liên lạc giữa Ban Thường Vụ với
Thượng Hải và Quốc tế Cộng sản ở Moscow, thì chức năng của Quốc ở
Hong Kong là gì? Chẳng lẽ không còn cách nào khác để Thượng Hải và
Moscow có thể liên lạc với Ban Thường Vụ?” Trần Phú tuyên bố, ít ra Ban
Thường Vụ tại Sài Gòn phải nhận được những bức thư mà Văn phòng Viễn
Đông và Quốc tế Cộng sản đã hứa gửi cho họ. Cuối thư, Trần Phú với
giọng kẻ cả chê bai đồng sự lớn tuổi của mình.
Dù Nguyễn Ái Quốc có thể bực mình trước giọng kẻ cả của Trần Phú
trong thư, nhưng ông tìm cách trả lời trung thực những phàn nàn của Trần
