1942 hoặc 1943. Họ bắt đầu xây dựng lại phong trào một cách cần mẫn ở
các tỉnh khác nhau dọc duyên hải Trung Bộ và đồng bằng sông Cửu Long.
Những cán bộ đảng khác cố gắng xây dựng “an toàn khu” nhỏ cho Ban
Thường Vụ, (gồm Trường Chinh, Hoàng Quốc Việt và Hoàng Văn Thụ), ở
Bắc Ninh, cách đông bắc Hà Nội 25 km. Sau khởi nghĩa Bắc Sơn, Pháp đã
bắt gần hết những cán bộ đảng trong vùng, nhưng khi họ trở lại thì Ban
Chấp hành đã lập ra được một “đơn vị tác chiến” nhỏ ở Hà Nội để khởi
đầu công tác tuyên truyền trong phong trào người lao động ở đây. Cho đến
cuối năm 1942, hơn một ngàn công nhân đã gia nhập Hội Cứu Quốc địa
phương. Những tổ chức tương tự cũng được lập ra cho thanh niên và phụ
nữ. Một đơn vị du kích nhỏ được thành lập ở sân bay Gia Lâm, sát ngay
phía bắc thành phố, như là bước đầu tiên để tạo ra an toàn khu cho giới
lãnh đạo đảng trong vùng.
Từ những căn cứ ngoại thành Hà Nội, Ban Thường vụ theo sát tình hình
chung trong vùng và tình hình thế giới, đồng thời duy trì liên lạc với tất cả
những tổ chức đảng khắp Đông Dương. Ngay sau khi Nhật Bản tấn công
Trân Châu Cảng tháng 12-1941, Tổng bí thư Trường Chinh đưa ra một
thông cáo phân tích tình hình thay đổi cục diện trên thế giới có thể ảnh
hưởng đến vận mệnh của nhân dân Việt Nam như thế nào, đảng phải ứng
phó ra sao. Trong bài “Chiến tranh Thái Bình Dương và nhiệm vụ cấp bách
của Đảng”, ông tuyên bố, trong trường hợp quân đội Quốc Dân Đảng
Trung Hoa can thiệp vào Đông Dương, lực lượng Việt Minh sẽ đón tiếp và
giúp đỡ họ, đồng thời cảnh báo, họ không nên đến như một kẻ xâm lược.
Ông nghĩ điều tương tự khi Anh và Mỹ cũng quyết định xâm chiếm Đông
Dương, trong trường hợp đó Đảng sẽ vui lòng có những nhượng bộ về
nguyên tắc để có được sự giúp đỡ của họ. “Nếu họ đồng ý giúp đỡ cách
mạng ở Đông Dương”, ông nói, “chúng ta có thể chấp nhận cho họ những
ưu đãi kinh tế”. Nhưng nếu họ đến để trợ giúp phong trào Nước Pháp Tự
do của Charles de Gaulle khôi phục quyền cai trị của Pháp tại khu vực này,
“chúng ta sẽ phản đối mãnh liệt và tiến hành cuộc chiến đấu của chúng ta
để giành độc lập”. Nếu quân đội Anh và Mỹ kéo tới địa phương, ông chỉ
