sao ta lại để cho bọn ám sát và phản bội đó tồn tại? Bác cứ ra lệnh, bảo
đảm cháu sẽ cho bọn nó biến sạch ngay trong một đêm”. Bác cười, chỉ vào
phòng, hỏi lại “Nếu có con chuột chạy vào phòng này, chú sẽ dùng đá ném
hay đặt bẫy hoặc đuổi nó ra?” “Thưa Bác, nếu ném đá sẽ vỡ mất nhưng đồ
quý trong phòng”.
Bác nói: “Bọn phản cách mạng cũng như thế. Chẳng có gì phải sợ họ,
nhưng họ có những quan thầy. Để hoàn thành nhiệm vụ lớn, chúng ta cần
phải biết cách nhìn xa hơn”.
Hồ Chí Minh gạt bỏ hầu hết những đòi hỏi của nhóm dân tộc chủ nghĩa,
nhưng ngày 11-11-1945, Đảng cộng sản Đông Dương bất ngờ tuyên bố giải
thể, thành lập Hội Nghiên cứu chủ nghĩa Marx Đông Dương. Đảng giải
thích, muốn đặt yêu cầu của đất nước cao hơn cuộc đấu tranh giai cấp và
lợi ích của toàn thể nhân dân cao hơn lợi ích của Đảng. Dù vậy, hành động
này cũng không giảm được sự chống đối của các tổ chức chính trị ở thủ đô.
Ngày hôm sau, một cuộc đụng độ lớn giữa những người ủng hộ Việt Minh
và những phần tử dân tộc chủ nghĩa xảy ra trước cửa Nhà Hát Lớn dẫn đến
hơn một chục người chết.
Đối với nhân dân Việt nam, động thái này hầu như không bị đánh giá
thấp, rõ ràng đây mới chỉ là điểm chủ chốt nhằm xoa dịu chính quyền
Trung Hoa đang chiếm đóng dẫn đến một hiệp định thỏa hiệp với các đảng
phái dân tộc chủ nghĩa. Tài liệu của Đảng ở Hà Nội những năm sau này đã
khẳng định, Đảng cộng sản Đông Dương thực tế không giải tán, chỉ đơn
thuần rút lui vào bí mật và tiếp tục thống lĩnh những quyết định chính sách
của Đảng suốt vài năm cho đến khi Đảng lại xuất hiện dưới tên mới năm
1951. Tuy thế, nguồn tư liệu nội bộ khẳng định, quyết định này là một
quyết định gây tranh cãi và gây nên sự chống đối đáng kể trong nội bộ
Đảng của những người đặt lợi ích đấu tranh giai cấp trên lợi ích dân tộc.
Sau khi quyết định được công bố, những đảng viên nòng cốt được cử các
địa phương khác nhau để giải thích với toàn thể đảng viên.
Dù việc giải tán Đảng cộng sản Đông Dương gây nên những phản ứng
trong nội bộ hàng ngũ lãnh đạo và làm các đảng cộng sản anh em trên thế
