đặc trưng trong hai đảng Trung Hoa và Liên Xô anh em, buộc các đồng chí
của Trường Chinh phải vội tìm người thay thế. Người thừa kế hiển nhiên là
tướng Võ Nguyên Giáp. Đứng hàng thứ ba sau Hồ và Trường Chinh, Võ
Nguyên Giáp - anh hùng Điện Biên Phủ - có uy tín cao trong nhân dân.
Ông và quân đội đã tránh được vết nhơ thất bại của chiến dịch cải cách
ruộng đất. Nhưng uy tín cao của Giáp lại bị những đồng sự ghen tỵ. Ngoài
ra, truyền thống của Đảng tránh gộp quyền lãnh đạo Đảng với chỉ huy quân
đội. Do vậy, Giáp bị loại và Hồ Chí Minh đồng ý tạm thời giữ chức Tổng bí
thư.
Hồ Chí Minh không trực tiếp nhúng tay vào việc vạch kế hoạch hoặc
thực thi chiến dịch cải cách ruộng đất, có thể vì vậy không thể đóng vai trò
chính gây ra thiệt hại và chịu trách nhiệm. Nhưng uy tín của ông là một
người lãnh đạo hiểu biết, lãnh đạo mọi mặt đã bị sứt mẻ nặng, nhiều người
trong tâm tư cảm thấy, mặc dù Hồ chỉ trích những việc diễn ra ở mức địa
phương, nhưng không phải ông vô can, vì bản thân ông thông qua Luật Cải
cách ruộng đất từ khi bắt đầu và bảo vệ thành tích của nó “là chính” thậm
chí sau khi biết rõ những sai lầm nghiêm trọng đã xảy ra. Trong cuộc gặp
riêng với những lãnh đạo đảng, Hồ tự phê bình chính mình “Bác đã thiếu
dân chủ, không nghe, không thấy. Bởi thế tất cả chúng ta phải tiến hành
dân chủ. Bác thừa nhận khuyết điểm trong vụ này. Từ nay tất cả các lãnh
đạo trung ương phải nghe, quan sát, suy nghĩ và hành động. Bài học đau
thương này phải trở thành động lực mới cho chúng ta”.
Thất bại chiến dịch cải cách ruộng đất là một bước lùi lớn của Trường
Chinh. Do tính cách thiếu hòa đồng và khắt khe, Trường Chinh không được
các đồng chí và những người xung quanh kính trọng không phải vì sự tàn
bạo mà vì sự lạnh lùng, thiếu tình người và vẫn chắc chắn tin rằng khi tiến
hành chương trình theo đề xuất cố vấn Trung Quốc ông hành động là đúng
theo ý thức hệ. Trong lúc bị bẽ mặt do giáng cấp, ông lại tỏ ra khá kiêu
ngạo trước công chúng và nghe đồn không bao giờ kể chuyện này với các
đồng chí của ông. Khi có dịp ông sẵn sàng bảo vệ quyết định của mình. Vài
tuần lễ sau khi kết thúc Hội nghị X, Trường Chinh lập luận, mặc dù một số
