Năm 1917, Cách mạng Tháng Mười Nga thắng lợi và Nhà nước công nông đầu tiên ra đời, như
tiếng sấm báo hiệu mùa xuân đối với nhân dân lao động và các dân tộc bị áp bức trên toàn thế giới. Tiếp
theo là Quốc tế thứ ba thành lập, các đảng cộng sản lần lượt ra đời, trào lưu tư tưởng cải lương, cơ hội
và sôvanh trong Quốc tế thứ hai bị đẩy lui. Trong hoàn cảnh ấy, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tiếp thụ ánh
sáng của Cách mạng Tháng Mười Nga và Sơ thảo lần thứ nhất những luận cương về vấn đề dân tộc và
vấn đề thuộc địa do V.I. Lênin soạn thảo.
XXIV
XXIV
Một trong những nội dung cơ bản của tập 1 là tác giả tập trung vạch trần bản chất
xấu xa, tố cáo tội ác của chủ nghĩa thực dân đế quốc; xác định rõ chúng là kẻ thù
chung của giai cấp công nhân và nhân dân bị áp bức trên thế giới. Chủ tịch Hồ Chí Minh
đã viết nhiều bài báo và tác phẩm tấn công vào chủ nghĩa thực dân đế quốc như Tâm địa
thực dân, Bình đẳng, Vực thẳm thuộc địa, Hành hình kiểu Linsơ, một phương diện ít
người biết đến của nền văn minh Mỹ, Công cuộc khai hoá giết người... Dựa vào những tài
liệu và sự việc cụ thể, Chủ tịch Hồ Chí Minh
đã tố cáo bản chất ăn cướp và giết người của chủ nghĩa thực dân đế quốc, vạch trần cái
gọi là "khai hoá văn minh" của chúng. Người viết: "Nếu lối hành hình theo kiểu Linsơ
của những bọn người Mỹ hèn hạ đối với những người da đen là một hành động vô nhân đạo,
thì tôi không còn biết gọi việc những người Âu nhân danh đi khai hoá mà giết hàng loạt
những người dân châu Phi là cái gì nữa" (Tr.321). Người chỉ rõ những âm mưu và thủ
đoạn che giấu tội ác của chúng: "Để che đậy sự xấu xa của chế độ bóc lột giết người,
chủ nghĩa tư bản thực dân luôn luôn điểm trang cho cái huy chương mục nát của nó bằng
những châm ngôn lý tưởng: Bác ái, Bình đẳng, v.v." (Tr.75). Trong những bài có tiêu
đề Đông Dương và hàng loạt bài khác, Người đã lên án mạnh mẽ chế độ cai trị hà khắc,
sự bóc lột tàn bạo của thực dân Pháp ở Đông Dương trên các lĩnh vực chính trị, quân
sự, kinh tế, văn hoá, giáo dục.
Bằng ngòi bút sắc sảo, châm biếm chua cay, qua những thiên truyện ký xuất sắc như Lời
than vãn của Bà Trưng Trắc, "Vi hành"..., Chủ tịch Hồ Chí Minh đã phơi bày bộ mặt phản
dân hại nước của bọn vua chúa, quan lại đã vì quyền lợi và danh vọng cá nhân mà chống
lại đồng bào.
