truyền của kẻ địch mà các đồng chí muốn chống lại và chiến thắng nó ? Tại
sao các đồng chí lại xem thường các thuộc địa trong
lúc chủ nghĩa tư bản lại dựa vào nó để tự bảo vệ và chống lại các đồng
chí? Tôi xin bổ sung mấy lời để đáp lại bài phát biểu của đồng chí Tơranh.
Trong bài phát biểu của mình, đồng chí Tơranh đã nói đến sự xuất hiện một
cao trào cách mạng ở Pháp và sự ra đời phong trào phát xít ở đây. Về điểm
đầu tiên, tôi hoàn toàn tán thành tinh thần lạc quan của đồng chí Tơranh; còn
điểm thứ hai, thì tôi có ý kiến ngược lại. Tôi cho rằng, bọn phản động ở Italia,
ở Đức và các nước khác cần đến chủ nghĩa phát xít để bảo vệ mình; trong khi
đó bọn phản động Pháp lại không cần đến nó. Chúng có những người bảo vệ
khác, những người bảo vệ mạnh hơn nhiều, có tổ chức hơn và có kỷ luật hơn
là "bọn áo đen". Họ có những người lính da đen và da vàng. Có lẽ các đồng
chí đã biết là quân đội Pháp hiện nay bao gồm 458.000 thanh niên Pháp và
206.550 người bản xứ ở các thuộc địa. Nhưng chắc chắn là các đồng chí
không biết được rằng, nếu tính thời gian phục vụ và huấn luyện cũng như sự
dễ dàng làm cho những người bản xứ nổi dậy, thì mỗi người lính bản xứ này
có giá trị bằng 2 lính Pháp. Do đó, trên danh nghĩa, tuy số lượng đội quân
luôn sẵn sàng tấn công các đồng chí là 664.550 người, mà thực tế
lại là 1.000.000 người, hay nói đúng hơn 939.950 người vì số lính
Pháp có 251.450 tay súng, đông hơn các trung đoàn người bản xứ
thì những người bản xứ này lại phục vụ 431.100 tháng nhiều hơn
lính Pháp.
Bàn về khả năng và các biện pháp thực hiện cách mạng, đề ra kế hoạch
của cuộc chiến đấu sắp tới, các đồng chí Anh và Pháp cũng như các đồng chí
ở các đảng khác hoàn toàn bỏ qua luận điểm cực kỳ quan trọng có tính chiến
lược này. Chính vì thế, tôi hết sức kêu gọi các đồng chí: Hãy chú ý!
In trong sách Đại hội toàn thế giới lần thứ V
Quốc tế Cộng sản, bản tốc ký, tiếng Nga,
phần I, Nxb. Chính trị quốc gia,
Mátxcơva, 1925, tr.218-220.
