Cho nên người ta cắt vụn Trung Quốc ra: cách này chậm hơn nhưng khôn
hơn.
Một nguyên nhân khác làm chậm việc biến Trung Quốc thành một thuộc
địa có tính chất quốc tế là sự tranh giành giữa các nước đế quốc chủ nghĩa.
Nước Pháp đã chiếm được Đông Dương, muốn xâm lược miền Nam
Trung Quốc. Việc xây dựng tốn kém con đường sắt Bắc Kỳ - Vân Nam phủ là
một bằng chứng về điều đó.
Nước Anh hiện chiếm được Hương Cảng, ít nhất lúc này cũng tạm vui
lòng với lối nô dịch kinh tế, nó đã kiểm soát được hầu hết tất cả các nguồn
sản xuất; vậy thì ích gì mà phải lúng túng về việc đóng quân trên một lãnh thổ
vô cùng rộng lớn nữa? Nhưng không đời nào Anh lại chịu để cho Pháp trở
thành một cường quốc thực dân thật sự ở châu á. Và bởi vì ấn Độ đã thức tỉnh
đang bắt đầu gạt bỏ ách áp bức kinh tế của nước Anh, cho nên bọn hám lợi
nước Anh phải tìm cách vớt bù lại ở Trung Quốc. Nước Nhật quá đông dân
vẫn lăm le chiếm lấy vài tỉnh của Trung Quốc, nhưng khi nào Mỹ lại chịu để
như thế, vì nó sẽ là một mối nguy cho Mỹ. Đối với Mỹ, Trung Quốc là một
thị trường và có thể là một đồng minh trong một cuộc xung đột với Nhật Bản.
ý NGHĩA CủA CUộC CAN THIệP HIệN NAy
Trong một cuộc can thiệp hiện nay, bọn đế quốc nhằm hai mục đích.
Trước hết, giành thêm những nhượng bộ mới, sau nữa - và tôi cho rằng đây là
điều chủ yếu - lật đổ Tôn Dật Tiên. Chúng ta biết rằng các chính phủ lên thay
nhau ở Bắc Kinh luôn luôn vẫn thực hiện có một chính sách là: bên trong thì
chính sách hủ bại, bên ngoài thì khuất phục trước bọn đế quốc chủ nghĩa
nước ngoài.
Trái lại, Tôn Dật Tiên, "người cha của cách mạng Trung Quốc", người
đứng đầu chính phủ Quảng Châu, thì luôn luôn trung thành với những nguyên
lý của mình, ngay cả trong những lúc khó khăn nhất. Cương lĩnh của đảng
ông - Quốc dân đảng - là một cương lĩnh cải cách. Cương lĩnh đó gồm những
điều khoản chống đế quốc và chống quân phiệt một cách rõ rệt. Đảng đó lớn
tiếng tuyên bố đoàn kết với các dân tộc bị áp bức ở các nước thuộc địa và với
giai cấp vô sản quốc tế. Đảng đó đồng tình với Cách mạng Nga: Thật là một
