HỒ QUÝ LY - Trang 416

rồi mới cho đục. Khó nhất là gương mặt sao cho thật giống. Phải có nỗi
buồn nhân thế nhưng không bi luỵ. Khi tạc gương mặt bà Huy Ninh chính
tay ông thợ cả phải làm suốt mười lăm ngày ròng rã. Thái sư đến thăm, bắt
gặp cuộc trao đổi giữa ông già và Phạm Sinh.
- Tôi đã thấy gương mặt từ bi của đức Phật - ông già nói - Mắt đã toả ra ánh
dịu dàng.
Phạm Sinh lắc đầu:
- Gương mặt mới chỉ là trìu mến, hiền hậu, ánh mắt hãy còn hẹp. Gương
mặt bà phải toả ra bao la rộng rãi. - Anh chau mày lại, tìm lời diễn tả - Thế
nào nhỉ. dưới ánh mắt của bà, người thiện cũng như người ác đều được ân
huệ, ví như một bóng mát bao la giữa mênh mông nắng. Người tốt thấy
mình tốt hơn. Người xấu không thấy xấu hổ và chợt lóe nhìn thấy ánh sáng
vơi nhẹ. Nghĩa là ta cảm thấy an lành... Đúng... phải cảm thấy an lành, đó
là điều cần đạt tới...
Rồi Phạm hì hục dội nước để ông già lấy đá nháp mài đi những nét tục còn
đọng lại đó đây trên pho tượng đá. Thái sư gật đầu:
- Ngươi hiểu đúng. Ở phu nhân chính là sự an lành. Ta thấy sự an lành
trong bức hoạ của ngươi còn toả ra trên đôi bàn tay ngà.
Cụ thợ cả gãi đầu:
- Vâng. Tạc tượng khó nhất là gương mặt và đôi bàn tay. Bàn tay cũng là
gương mặt của người. Bẩm thái sư hoàn thiện đôi bàn tay cho thật ưng ý có
khi mất tới nửa tháng.
Cũng nhờ việc làm tượng lâu như thế. Phạm Sinh đã nhiều lần được nói
chuyện với thái sư. Quý Ly dần dần thấy mến và hiểu chàng nho sinh ngoài
tài viết vẽ, con có một sức học khá uyên thâm. Ông hỏi:
- Có phải nhà ngươi là người đã vẽ bốn bức tranh tứ phụ?
- Bẩm vâng.
Con trai ta, quan kiểm pháp Nguyên Trừng cũng là người vẽ tranh, rất khen
nét bút của ngươi.
Đó là điều vinh hạnh cho kẻ học trò này.
- Ta nghe nói thượng tướng Khát Chân, sau khi nhìn ngươi vẽ xong, thấy
mến tài, có ý định tiến cử, sao ngươi không nhận?