HỒ QUÝ LY - Trang 480

lính và dân chúng phát hoang dọn cỏ: phạt bụi san đồi, xây đắp không nghỉ
trong mấy tháng ròng. Căn nhà khang trang được dựng nên. cầu Thấu Ngọc
được bắc ngang dòng suối trong vắt chảy giữa hai quả núi. Lại xếp đá,
trồng cây. trồng hoa xen kẽ, tạo nên một cảnh thanh u kỳ thú ở chốn trần
gian.
Côn Sơn có nhiều hoa mọc hoang. Mùa xuân những cây mai nở trắng khắp
vùng. Mua hè, mùa thu, hoa mẫu đơn đỏ, hoa sim, mua tím, hoa cúc dại
vàng, hoa bướm trắng, chen lẫn đá lẫn màu xanh của lá.
Khi làm xong toàn bộ khu ẩn cư, hai vua Trần từ Thăng Long về thăm.
Quan tư đồ dẫn khách quý đến soi bóng trên cầu Thấu Ngọc, ngồi uống trà
trên Thạch Bàn, dưới bóng những cây tùng reo vi vu, rồi lên đỉnh Vãn
Thuý trên núi để vừa uống rượu vừa ngắm cảnh núi rừng như gấm biếc của
toàn vùng. Hai vua tấm tắc ngợi khen quan tư đồ có con mắt tinh đời, biết
chọn cảnh, lại khéo xây dựng, tô điểm, để tạo thành một chốn thần tiên ở
nơi trần thế. Vua Duệ Tông sai lấy giấy bút tự tay viết ba chữ “Thanh Hư
Động” chữ lớn để đặt tên cho toàn bộ khu vực.
Thái học sinh Nguyễn Phi Khanh, con rể quan tư đồ, người nức tiếng hay
chữ, được quan tư đồ rất yêu quý, vì ngoài tình cha con, còn có tình tri kỷ
văn thơ, đã làm một bài ký “Thanh Hư động” để ca ngợi nơi ở thanh cao
của quan tư đồ. Có đoạn viết:
“Sau khi quan tu đồ từ giã triều đình lui về nghỉ ở đây có khi rong ngựa
chơi vùng Gia Lâm, có khi chèo thuyền dạo miền Bình Than. Hoặc có lúc...
đầu bịt chiếc khăn lững thững bên đèo. Khói ngàn. ráng đỏ, như gấm uốn,
như lụa giăng. Cỏ rừng. hoa suối, hoặc mầu biếc đung đưa, hoặc mầu hồng
rực rỡ. Cảnh mát dịu trong lành, thơm đến muốn nuốt, xinh đến muốn ăn.
Phàm những cái gọi là hình trạng trong mát, tiếng vi vu, xa xa và vắng
không, sâu thẳm mà lặng lẽ, hợp với sự mong mỏi của tai mắt và tinh thần,
đều hầu như hoà với bầu trời mênh mông mà vui chơi ra ngoài cõi vật...”
Nguyên Trừng rất thích bài Thanh Hư Động ký của Phi Khanh. Trừng cứ
nức nở khen câu “Cảnh mát dịu trong lành, thơm đến muốn nuốt xinh đến
muốn ăn”. Kể về mối quan hệ họ hàng, Trần Nguyên Đán và Hồ Quy Ly là
sui gia với nhau. Vả lại Trừng và Khanh còn mến tài học của nhau, cho nên