PHẦN THỨ NHẤT : XÃ HỘI VIỆT NAM THỜI
TRẦN MẠT
I. MỘT BỔN PHẬN CỦA HẬU THẾ
Suốt lịch sử Việt Nam, một nhân vật lỗi lạc nhứt trong thời đại của
người từ Đông sang Tây lại bị hậu thế đối xử thật bất công, đó là HỒ QUÍ
LY.
Nói đến HỒ QUÍ LY, đại đa số người Việt Nam đã đọc qua lịch sử
nước nhà, đều nghĩ ngay đến một kẻ soán nghịch, một gian thần cướp ngôi
nhà Trần.
Nền luân lý Khổng Mạnh, vị thần giữ nhà của chế độ quân chủ, đã đầu
độc dân ta hằng bao nhiêu thế kỷ, dạy người dân thần thánh hóa vua chúa,
trung quân một cách mù quáng, và từ đó nảy sanh thành kiến trọng chính
thống, thẳng tay kết án tất cả những ai nắm quyền bằng một đường lối khác
hơn là truyền tử lưu tôn trong một triều đại đã có sẳn, dầu những ông vua
cuối triều – con cháu của một đấng anh hùng dân tộc hoặc của một kẻ đoạt
ngôi cũng thế – đã bị hủ hóa, trở thành những cá nhân vô giá trị, gian dâm
vô đạo, ngu xuẩn hay tàn bạo, hại dân hại nước. Một LÊ CHIÊU THỐNG
dắt voi về dầy mồ, suýt dâng tổ quốc cho quân Thanh xâm lăng chà đạp nếu
không có một chiến lược gia thần tốc, một NẢ PHÁ LUÂN Việt Nam – một
NẢ PHÁ LUÂN bất bại – đứng lên đánh đuổi bọn ngoại xâm tham tàn trong
vài trận đánh chớp nhoáng sáng chói vào bực nhứt lịch sử, thì một ông vua
tâm địa nhỏ nhen hèn hạ, ông vua đầy tội lỗi với dân tộc như vậy, vẫn được
đẳng cấp sĩ phu đương thời, trong đó có những nhà đại trí thức, triệt để trung
thành, sẳn lòng chết cho cá nhân tồi tệ ấy. Cả một đám di thần, thà chịu mai
một tài danh, tức là hủy bỏ, phá hoại một phần quan trọng của nguồn tài
nguyên quốc gia là nhân lực – hơn là mang tài sức phụng sự đất nước dưới
một triệu đại khác xứng đáng hơn. Một đại thi hào như NGUYỄN DU, vẫn
mang cái mặc cảm di thần nhà Lê nghĩa là trung với ông vua phản quốc kia
– cho đến chết.
