gồm các nhà ngoại giao và các chuyên gia hồi tháng 7. Trong bài diễn văn
này, Shevardnadze nhấn mạnh “chúng ta không thể không chấp nhận môi
trường cùng tồn tại hòa bình, một kiểu đấu tranh giai cấp đặc biệt… Cuộc
đấu tranh giữa hai hệ thống đối lập không còn là xu thế quyết định trong
thời đại ngày nay”. Đó là tuyên bố dứt khoát đăng trên báo Đảng, rằng Liên
bang Xô viết đã từ bỏ nguyên lý quan trọng nhất của chủ nghĩa Marx-
Lenin.
Trong bài phát biểu ở Vilnius, Yakovlev thể hiện câu chữ lắt léo, hầu
như xảo quyệt tinh vi, đáp trả lại những nhà cải cách. Ông này đặt lợi ích
chung của nhân loại lên trên lợi ích quốc gia cũng như lợi ích các dân tộc
thiểu số. Không còn nghi ngờ gì nữa, đã xuất hiện sự hỗn loạn. Theo quan
điểm Gorbachev, Ligachev đang chuyển hóa perestroika sang một phương
thức mới. Cũng có giải pháp khác. Đảng nên chuyển giao toàn bộ quyền
quản lý kinh tế và chỉ nên quan tâm đến các công việc nội bộ trong hệ thống
Đảng mà thôi. Do vậy, Gorbachev có thể đương đầu với sự phản đối trong
Đảng về cải cách kinh tế.
NHỮNG THAY ĐỔI TRONG ĐẢNG
Gorbachev quyết định lập ra các tổ chức quá độ đến khi các Xô viết và
các cơ quan chính quyền củng cố được sức mạnh và tích lũy được kinh
nghiệm. Trong bản thông báo gửi Bộ Chính trị ngày 24/8/1988, Gorbachev
đề nghị giảm số lượng các ban ngành trong Ban Bí thư Ban Chấp hành
Trung ương từ 20 xuống 9. Chỉ có hai ban chuyên trách kinh tế được giữ
lại: ban phụ trách nông nghiệp và một ban mới phụ trách vấn đề kinh tế −
xã hội. Các thành viên chính phủ trong Bộ Chính trị rất hào hứng với việc
này. Tựa như trong một nước đa đảng, các bộ thuộc chính phủ sẽ do Hiến
pháp điều chỉnh và giám sát. Ban phụ trách quan hệ với các đảng cộng sản
và đảng công nhân các nước xã hội chủ nghĩa bị hạ cấp và sáp nhập thành
một bộ phận của Ban Quốc tế. Sự chuyển đổi có ý nghĩa báo hiệu các nước
xã hội chủ nghĩa khác không còn được đối xử như con riêng nữa mà trở
