hòa Armenia, chuyên gia hàng đầu về các vấn đề dân tộc và sau này trở
thành nhà lãnh đạo phong trào Nước Nga Dân chủ. Khác là phụ nữ không
có khả năng đảm đương công việc, Đại hội Đại biểu Nhân dân đa phần dựa
vào phái mày râu nhiều hơn cơ quan Xô viết Tối cao cũ. Sự việc này dẫn
đến một cuộc tranh cãi liên miên trong lịch sử Xô viết.
Liệu Đảng thắng hay thua trong cuộc bầu cử này? Gorbachev quả
quyết Đảng giành thắng lợi vì có tới 87% đại biểu được bầu là người cộng
sản. Ryzhkov phản đối đánh giá này, chỉ ra rằng 30 quan chức lãnh đạo
Đảng các địa phương quan trọng đã bị đánh bại và nhiều đảng viên giành
thắng lợi bất chấp Đảng đã tiến hành chiến dịch ủng hộ những nhân vật có
quyền uy hơn. Điều đáng nói, Đảng không làm tròn trách nhiệm của mình ở
các thành phố công nghiệp hàng đầu và ở các trung tâm văn hóa xã hội.
Đây là một điềm xấu đối với Đảng. Lời cảnh báo rõ ràng là: nếu Đảng
không tham gia chính sách perestroika và bản thân công cuộc cải cách
không bắt kịp với xu thế thay đổi của xã hội, thì sẽ không còn là một Đảng
tiên phong nữa và phải cố gắng không để tuột mất quyền lãnh đạo. Lần đầu
tiên, kể từ những năm 1920 1921, nền chính trị trở lại phù hợp luật định.
Đảng bây giờ phải tranh đấu với những phe phái khác để giành được sự ủng
hộ của công chúng. Những người Bolshevik giành thắng lợi năm 1917 là do
họ cấp tiến hơn đối thủ của mình. Nguy cơ hiện nay là những người khác sẽ
giành được sự ủng hộ của nhân dân bởi họ cấp tiến hơn Đảng.
Gorbachev tham gia Đại hội Đại biểu Nhân dân để lấy lại quyền lãnh
đạo Đảng. Trong suốt bài phát biểu trên cương vị chủ tịch hoặc diễn giả,
ông nói: “Tôi biết mọi việc. Thậm chí tôi còn biết nhiều hơn các đồng chí.”
Ông đã nhắc đến một số nguyên tắc. “Cải cách vẫn đang tiến về phía
trước… tiến trình cải cách chính trị cũng đang ở phía trước… đã đến lúc
cần phải đoàn kết vì những lợi ích tối cao.” Về các dân tộc, ông đã nghiêm
khắc cảnh báo: “Nếu chúng ta bắt đầu tách mình với các dân tộc khác…
nếu chúng ta lại vẽ lại đường biên giới, tôi chắc chúng ta sẽ phải chịu thảm
họa.” Vấn đề Nagorno-Karabakh khiến ông băn khoăn trăn trở. Một số đại
