soát của trung ương hay cả trung ương lẫn cộng hòa? Các nước cộng hòa
muốn kiểm soát các cơ sở và tài sản kinh tế và tự hoạch định chính sách của
mình. Gorbachev muốn nhà nước trung ương can thiệp mạnh vào các nước
cộng hòa. Lý do chủ yếu buộc Gorbachev miễn cưỡng chấp nhận nhân
nhượng điều khoản các nước cộng hòa tự hoạch định chính sách kinh tế là
vì ông cho rằng nếu các tổ hợp công nghiệp quân sự mất đi sẽ là một tổn
thất lớn. Không chắc xảy ra việc các nước cộng hòa sẽ phân bổ nhiều thu
nhập của ngân sách cho khu vực quốc phòng.
Những nước có vai trò lớn trong cuộc chơi Liên bang này bắt đầu xích
lại gần nhau, hợp tác với nhau đề ra một hiệp ước Liên bang mới. Ngày
18/4, lãnh đạo Nga, Ukraine, Belarus, Kazakhstan và Uzbekistan nhóm họp
tại Kiev để thống nhất một lập trường chung. Họ bác bỏ đề nghị của
Gorbachev, trao quy chế cộng hòa Liên bang cho các nước cộng hòa tự trị,
chủ yếu trong Liên bang Nga như Tatarstan và Sakha-Yakutia. Mikhail
Sergeevich đã đưa ra cách này nhằm chơi trội hơn Yeltsin để lấy lại lòng
tin, sự trung thành của các nước trong khu vực này. Hiệp ước ngày 23/4 dấy
lên hy vọng có thể đạt được một thỏa thuận cuối cùng. Gorbachev gọi là
Hiệp ước 1+9 nhưng các nước cộng hòa lại nhanh chóng đòi ông phải thừa
nhận đây là Hiệp ước Chín cộng Một. Những nước ký hiệp ước sẽ được
hưởng quy chế đặc biệt. Điều này có nghĩa là những nước từ chối ký hiệp
ước này về nguyên trạng vẫn có thể xin ly khai hay sẽ phải thương lượng
một hiệp ước mới với Liên bang mới.
Hiệp ước dự thảo được Gorbachev ra hiệu quay ngược 180°. Ông quay
về vị trí cũ mà ông nắm giữ hồi tháng 10/1990. Lúc đó, ông tán thành một
cơ chế Liên bang nới lỏng và làm như vậy, ông mới tranh thủ được phe cải
cách cấp tiến. Đó là lúc ông cần loại bỏ các đồng minh bảo thủ của mình.
Xô viết Tối cao thông qua Hiệp định Chín cộng Một là một sự khuyến
khích với ông.
